مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی

احمدرضا همّتی‌مقدم تاريخ تأملات فلسفي در موضوعات پزشكي پيشينه‌اي به اندازة پزشكي و فلسفه دارد. در هر عصري متفكران منتقد، هم در پزشكي و هم در فلسفه درصدد فهم سطوحي از پزشكي و عمل آن بودند كه از طريق روش‌شناسي خود پزشكي به دست نمي‌آمد. در اين سال‌ها (به‌ویژه در سي‌سال اخير) مباحثي مطرح شده بر اين مبنا كه آيا حوزه‌اي مناسب از پژوهش و تحقيق به نام فلسفة پزشكي (philosophy of medicine) وجود دارد يا مي‌تواند وجود داشته باشد، و اگر وجود دارد چه مباحثي را شامل مي‌شود، و يا خود حوزه‌اي مجزا است يا شاخه‌اي از فلسفة علم است؟ ارتباط اين حوزه با قلمرو تكوين‌يافتة اخلاق پزشكي چيست؟ اين پرسش‌ها و پرسش‌هایی همانند آن تا سال‌ها محور عمدة مباحث مربوط به «فلسفة پزشكي» بود و اگر چه تا امروز اجماعي در اين زمينه حاصل نشده، متفكران گوناگون هر يك با تعريفي از اين رشته، ساختاري را براي آن مشخص كرده‌اند.

مکاتب مختلفی در مبحث اخلاق مطرح شده است. در فلسفه اخلاق محور این است که بر چه اساسی خوبیها و بدیها را تحلیل و ارزیابی کنیم. به طور مثال : عدالت خوب است، ظلم بد است. آیا به این علت که خداوند گفته است ظلم بد است ، فلذا بد است؟ این نوع تفکر برگرفته از مکتب خداگرایی (اشعریون) می باشد که اشعریون یک مکتب اخلاقی بود و فاقد معیار عقل بشری.

یکی از عناصر اصلی انجام عمل جراحی یا معالجات پزشکی که شکل بنیادین و مهمی به خود گرفته و در واقع به گونه ای با حیات و تغییر در وضعیت موجود بیمار مرتبط است ، اخذ رضایت از بیمار می باشد . رضایت در معالجه و درمان به لحاظ تبعات و پیامدهایی که به دنبال دارد ، در قلمرو حقوقی جایگاهی ماندگار یافته است و در زمره یکی از مقولات مهم و به مثابه رویکردی نوین در حقوق پزشکی برشمرده می شود .

پیوند اعضا یکی از موضوعات اساسی مورد مطالعه در حقوق پزشکی است که به واسطه گسترش فن اوری های نوین پزشکی ، منجر به تحولات گسترده ای در دنیای حقوقی و بالاخص حقوق پزشکی گردیده است .

اتانازی یا قتل ترحم آمیز به منزله پدیده ای است که جامعه انسانی خواه ناخواه با آن دست و پنجه نرم می کند ، یکی از مقوله های مورد مطالعه حقوق پزشکی است که از اهمیت قابل توجهی برخوردار بوده و آگاهی بخشی به جامعه پزشکی در این خصوص و به ویژه رویکرد اتخاذی تقنینی قانونگذار کشورمان در این ارتباط به پزشکان در زمره اهداف نخستین این شاخه حقوقی است .

اخلاق پزشکی دانشی میان رشته ای است که موضوع آن مسائل و مباحث اخلاقی در حوزه ی علوم پزشکی است.

مراجع فقه پزشكي...

Please refer to the following sites

راه اندازی دوره فلوشیپ اخلاق زیست پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی طی مراسمی با حضور دکتر زالی – ریاست دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، آیة ا... دکتر سید مصطفی محقق داماد- مدیر گروه فقه پزشکی مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی، پروفسور عبدالعزیز ساشادینا – استاد دین شناسی و اخلاق زیستی دانشگاه ویرجینیا و استاد افتخاری گروه اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر نجفی ابرند آبادی – مدیر گروه اخلاق وحقوق پزشکی، دکتر امیر ارجمند – رییس کرسی حقوق بشر ، صلح و دموکراسی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی ، دکتر سیم فروش – استاد دانشگاه و معاونین دانشگاه و روسای دانشکده ها و پذیرفته شدگان دوره تکمیلی اخلاق زیست پزشکی، برای اولین بار در ایران و منطقه خاورمیانه دوره تکمیلی اخلاق زیست پزشکی راه اندزای شد.

دکتر ساشادینا در برنامه دوره تکمیلی اخلاق زیست پزشکی اظهار داشت: باید ببینیم که اخلاق در صحنه عمل چه مسئله‌ای را حل می‌کند چراکه استدلال اخلاقی بر هر کاری مقدم است. کار اخلاقیات شناسایی چرایی عمل است. و ما در نظر داریم از منابع علمی به این چرایی مسائل برسیم.