هم‌زمان با هفته ملی کودک کـه از 16 تا 22 مهر در سراسر  کشور به‌صورت حضوری و مجازی برگزار شد، آیین رونمایی از کتاب «حق‌نگاری کودکانه» روز 22 مهر به میزبانی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصـفـهـان در محل کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان برپا شد. در این آیین، محمود عباسی، دبیر مرجع ملی کـنــوانــسـیـــون حــقـــوق کـودک (وزارت دادگستری)، ضمن تقدیر از تلاش شایسته اصفهان برای برگزاری مسابقه بین‌المللی نقاشی «حقوق کودک از نگاه کودک» که آثار برگزیده آن در این کتاب منتشر شده، اصفهان را الگویی در زمینه تبدیل به شهر دوستدار کودک برای سایر شهرهای کشور دانست و از شهرداری اصفهان درخواست کرد تا دبیرخانه دائمی این مسابقه در اصفهان دایر شود.

ماجرا از این قرار است که خانه حقوق شهروندی شهرداری اصفهان که در سال 1397 تشکیل شد، مسابقه نقاشی «حقوق کودک از نگاه کودک» را در اسفند1398 برنامه‌ریزی کرد و سپس با همکاری مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک (وزارت دادگستری) و انجمن علمی حقوق کودک ایران، این مسابقه به سطح ملی راه یافت و فراخوان آن در سراسر کشور منتشر شد.در نهایت، تا خرداد1399 تعداد 2148 اثر نقاشی از بیش از 100 شهر و روستای ایران به دبیرخانه مسابقه رسید و طبق نظر هیئت‌داوران، آثار سارا آبای فینی (11 ساله)، کیانا ولی‌خانی (8 ساله) و آترین افشاری توانا(7 ساله) به ترتیب حائز رتبه‌های اول تا سوم شدند.

23 میلیون نفر از جمعیت کشور کودک محسوب می‌شوند

دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک (وزارت دادگستری) در این نشست با بیان اینکه بر اساس ماده یک کنوانسیون حقوق کودک، همه افراد زیر هجده سال کودک به شمار می‌روند و این طیف 23 میلیون نفر از جمعیت کشورمان را در برمی‌گیرند، گفت: «این کودکــان و نـوجـوانـان سرمایه‌های اجتماعی و آینده‌سازان کشور هستند و وظیفه داریم برای تحقق حقوق بنیادین آن‌ها همه تلاش خود را در همه عرصه‌ها به کار گیریم.»

محمود عباسی از جمله اقدامات مؤثر در این زمینه را تحقق حقوق کودک دانست و توضیح داد: «حقوق کودک مجموعه‌ای از حقوقی است که کودکان ازآن‌جهت که کودک هستند از آن‌ها برخوردارند. این حقوق نه اعطا کردنی هستند و نه سلب‌کردنی و مسئولان، والدین، مدیران و کادر آموزشی مدارس مکلف به احقاق آن‌ها هستند. در این میان، ویژگی خاصی برای این حقوق وجود دارد که در میان حقوق‌دانان به نام حق ذاتی و بنیادین شناخته می‌شود و نمونه‌های عینی آن در کنوانسیون حقوق کودک و حتی بیش از هزار سال قبل به زیبایی تمام در آموزه‌های دینی ما آمده و بر آن بسیار تأکید شده است.»او با اشاره به تعیین حق نام شایسته، هویت، حیات، سلامت، آموزش، بازی، شادی، برخورداری از خانواده و زندگی در کنار آن، رعایت مسائل عالیه کودکان، منع تبعیض و... به‌عنوان اصلی‌ترین حقوق کودک در آموزه‌های دین مبین اسلام، افزود: «نحوه رفتار پیامبر گرامی اسلام (ص) در حین نماز با حسنین (علیهم‌السلام) را همه شنیده‌ایم که سجده خود را طولانی می‌کردند تا حق بازی از کودکان سلب نشود. بنابراین از این حیث باید در دنیا مدعی موضوع حقوق کودک باشیم؛ چنان‌که مقام معظم رهبری نیز بارها تأکید کردند که ما در عرصه حقوق بشر که حقوق کودک هم جزئی از آن است باید مدعی غرب باشیم.»

صدای کودکان از اصفهان به گوش ایران رسیده است

دانشیار دانشگاه شهید بهشتی تأکید کرد: «در کنوانسیون حقوق کودک از میان حقوق بی‌شماری که برای کودکان در نظر گرفته شده، چهار حق اساسی و بنیادین نسبت به سایر حقوق بیان شده است. نخستین حق، منع تبعیض است و دومین حق، رعایت مصالح عالیه کودکان که بر همه مسئولان، دست اندرکاران، والدین و مسئولان آموزشی و پرورشی شهر واجب است که به آن توجه خاصی داشته باشند. حق سوم نیز حق رشد و حق چهارم حق شنیده‌شدن صدای کودکان است.»او با بیان اینکه امروز در اصفهان، پایتخت فرهنگ و تمدن نوین اسلامی، صدای بنیادین حقوق کودک به گوش کل کشور رسیده است، بیان کرد: «برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان که مصداق بارزی از توجه به کودکان و شنیدن صدای آن‌هاست، از مهم‌ترین رویدادهایی است که سال‌هاست در شهر اصفهان برگزار می‌شود. چنان‌که در دوره‌های اخیر این جشنواره در اقدامی مفید و شایسته به سراغ داوران کودک و نوجوان رفته و این از اهمیت این موضوع برای مسئولان این شهر نشان دارد.»

او اضافه کرد: «اینکه در گوشه‌ای از این شهر در محله‌ای به نام سنبلستان، نظرها و پیشنـهـادهــای کودکان و نوجوانان موجب تغییر و تحولات اساسی محله می‌شود و شهرداری متناسب با نیاز کودکان به تغییر محله ورود کرده است، یعنی صدای کودکان در این شهر شنیده می‌شود و تلاش‌های ارزشمندی برای احقاق حقوق کودکان در حال انجام است.»

عباسی، قرار گرفتن اصفهان در مسیر رسیدن به شهر دوستدار کودک و دریافت این نشان را یکی از دستاوردهای بسیار ارزشمند در این زمینه دانست و گفت: «مبانی شهر دوستدار کودک براساس دستورالعمل وزارت کشور شکل گرفته و برخی از شهرهای کشور نیز به این عنوان شناخته شده‌اند که البته اصفهان در این عرصه پیشتاز بوده و اولین شهری است که توانسته نشان شهر دوستدار کودک را به خود اختصاص دهد. بی‌شک این اقدام اصفهان را به الگوی مناسبی برای سایر شهرها تبدیل کرده تا زمینه‌های رشد و شکوفایی استعداد کودکان را در عرصه‌های مختلف فراهم کنند.»

او با اشاره به تشکیل شورای مشورتی سی نفره کودکان و نوجوانان در ساختار برنامه‌ریزی‌های شهر دوستدار کودک در اصفهان گفت: «این اقدام ما را در مسیر تحقق حقوق همه‌جانبه کودکان یاری می‌دهد.»

وضعیت فرهنگی، اجتماعی و حقوقی کودکان بررسی می‌شود

دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک (وزارت دادگستری) با بیان اینکه وظیفه مرجع ملی کنوانسیون حـقــوق کـودک، بـرنـامــه‌ریـــــزی، سیاست‌گذاری، هماهنگی و نظارت و پایش حقوق کودک در سطح ملی است، گفت: «یکی از برنامه‌های مهمی که در سال‌های اخیر به مرحله اجرا رسیده، پیمایش وضعیت فرهنگی، اجتماعی و حقوقی کودکان است که خوشبختانه پایلوت آن سال گذشته در اصفهان با همکاری مراجع استانی، شهرداری و سایر دستگاه‌ها اجرا شد. این پیمایش امسال به‌عنوان یک طرح ملی در سطح کشور اجرا می‌شود تا نشان دهیم وضعیت حقوق کودک در کشور ما نسبت به سایر کشورها در چه جایگاهی قرار دارد.»

دبیرخانه مسابقه «حقوق کودک از نگاه کودک» در اصفهان دایر شود

 این استاد دانشگاه با اشاره به برگزاری مسابقه نقاشی «حقوق کودک از نگاه کودک» اظهار کرد: «برگزاری این مسابقه سال گذشته در دستور کار خانه حقوق، اداره شهر دوستدار کودک و شهرداری اصفهان قرار گرفت که حاصل آن امروز در قالب یک کتاب رونمایی می‌شود. این حرکت زیبنده نشان داد که چه کار بزرگی در این شهر انجام شده است. گفتنی است که حاصل این رویداد به کمیته حقوق کودک سازمان ملل و دفتر سازمان ملل در شهرهای نیویورک و ژنو ارسال و خوشبختانه تجلیل خوبی از این اثر برگزیده و فاخر انجام شد.»

عباسی با بیان اینکه اگر اصفهان در عرصه فیلم کودک می‌درخشد در عرصه نقاشی حقوق کودک از نگاه کودک هم می‌تواند بدرخشد، پیشنهاد داد: «شهردار پیشین و شهردار فعلی اصفهان هر دو تلاش‌های مؤثری در زمینه دستیابی اصفهان به این موفقیت‌ها انجام داده و می‌دهند؛ بنابراین از شهردار محترم اصفهان می‌خواهم که دبیرخانه دائمی این مسابقه را از امسال در اصفهان دایر و فعال کنند تا همه‌ساله در سطح بین‌المللی برگزار شود.»

ایران هرگز قصد خروج از کنوانسیون حقوق کودک را ندارد

دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک یادآوری کرد: «در حال حاضر سند ملی حقوق کودک توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌عنوان یک سند راهبردی ابلاغ شده است؛ بااین‌حال، متأسفانه برخی از رسانه‌های معاند بهره‌برداری سوئی از این جریان کرده‌اند و مدعی شده‌اند که دولت قصد خروج از کنوانسیون حقوق کودک را دارد!»او تأکید کرد: «من به‌عنوان دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک (وزارت دادگستری) و نماینده وزیر محترم دادگستری اعلام می‌کنم که جمهوری اسلامی ایران نه‌تنها از این کنوانسیون خارج نمی‌شود، بلکه فعال‌تر از قبل به تلاش‌هایش در عرصه بین‌المللی می‌پردازد.»او با اشاره به خودداری ایالت متحده امریکا برای پیوستن به کنوانسیون حقوق کودک، گفت: «سند ملی حقوق کودک گواهی بر التزام ما به قوانین و مقررات است؛ سندی که مجلس شورای اسلامی آن را تأیید و به تأیید شورای نگهبان نیز رسیده و در حال اجراست.»

برگزاری رویدادی مطالعه‌محور با مشارکت کودکان

در بخش دیگری از این برنامه، اسماء نکویی، رئیس گروه شهر دوستدار کودک معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصـفـهـــان، بر اهـمـیـت برگزاری مسابقه «حقوق کودک از نگاه کودک» تأکید کرد و گفت: «خوشبختانه این رویداد در قالب یک پروژه مطالعه‌محور برگزار شد و در حد یک مسابقه باقی نماند؛ چنان‌که حاصل این رویداد، ثبت نقاشی‌هایی شد که حقوق کودک را از نگاه خود کودکان بیان کرد و آثاری در نوع خود بی‌نظیر را به یادگار گذاشت.»

او اضافه کرد: «در این رویداد، محتوای فراوانی از دل این نقاشی‌ها بیرون آمد که بر اساس آن‌ها توانستیم قبل از رونمایی از این کتاب، اولین تمبر دوستدار کودک را هم با این نقاشی‌ها رونمایی کنیم.»

کودکان باید از حقوق خودشان آگاه باشند

اما از دیگر بخش‌های جالب‌توجه در این آیین، صحبت‌های رضا کبیری، نوجوان توان‌خواه و از اعضای شورای مشورتی شهر دوستدار کودک اصفهان بود که کودکان را سرمایه اجتماعی جامعه دانست و خطاب به مسئولان حاضر در برنامه گفت: «به‌منظور رسیدن به شهری آرمانی، به سرمایه‌گذاری برای نسل جوان و کودک نیاز داریم. اما این کودکان باید از امتیازها و حقوقی هم برخوردار باشند که مهم‌ترین مسئله درباره آن‌ها این است که خودشان نیز از حقوقشان آگاه باشند.»

او افزود: «من نماینده قشر خاصی از جامعه هستم و همواره تأکید دارم که سطح شهر و مکان‌های عمومی باید برای معلولان مناسب‌سازی شود تا نتیجه‌اش مشارکت بیشتر معلولان و شکوفایی جامعه باشد؛ چراکه شما برای به دست آوردن قلمرو آرمانی شهر به مشارکت همگانی نیاز دارید تا سرمایه‌های اجتماعی بتوانند به نحو احسن در کنار یکدیگر مشارکت کنند.»

 روابط عمومی مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی