دومین کنگره بین المللی حقوق پزشکی ایدز وحقوق بشر در 8و9 آبانماه 87 در سالن ابن سینای دانشگاه علوم پزشکی شهر کرد برگزار شد .



دومین کنگره بین المللی حقوق پزشکی تحت عنوان ایدز وحقوق بشر درتاریخ  هشتم ونهم  آبانماه توسط مرکزتحقیقات اخلاق وحقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی  ، کرسی حقوق بشر، صلح ودموکراسی یونسکو ودانشگاه علوم پزشکی چهار محال وبختیاری در شهر کرد برگزار گردید .

محورهای کنگره

عبارتند از  ایدز و حق برسلامت ، ایدز و مسئولیت دولتها ، ایدز و حقوق شهروندی ، ایدز و آموزش همگانی

مسئولین کنگره

 رئیس کنگره : دکتر محمد علی کیانی ریاست دانشگاه علوم پزشکی چهار محال وبختیاری

رئیس کمیته علمی : دکتر جعفر کوشا – رئیس کرسی حقوق بشر، صلح ودموکراسی یونسکو

دبیر علمی کنگره : دکتر محمود عباسی – رئیس مرکز تحقیقات اخلاق وحقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

دبیر اجرایی کنگره : دکتر رضا خدیوی – معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی چهار محال وبختیاری

مسئولین پانلها

ایدزو حقوق شهروندی : دکتر علیرضا زالی – دکتر جعفر کوشا

ایدزومسئولیت دولتها : دکتر ماندیپ دولیوال – دکتر پژمان پورزند

ایدزو مسئولیت همگانی : دکتر لادن عباسیان – دکتر ژانت بلیک

ایدزو حق برسلامت : پروفسور عبدالعزیز ساشادینا – دکتر محمود عباسی



در جلسه افتتاحیه کنگره که با سخنرانی رئیس دانشگاه علوم پرشکی شهره کرد وپیام وزیربهداشت،د رمان وآموزش پزشکی جناب آقای دکتر کامران باقری لنکرانی آغاز شد .حضرت آیت ا...ناصری نماینده ولی فقیه واما م جمعه شهر کرد ودکتر محمود عباسی ، دبیر علمی کنگره ، دکتر علیرضا زالی قائم مقام سازمان نظام پزشکی ، دکتر حمید ستایش مشاور منطقه ای برنامه مشتر ک ایدزو حقوق بشر سازمان ملل ودکتر ژانت بلیک به ایراد سخنرانی پرداختند .

دکتر باقری لنکرانی ، وزیر بهداشت ، درمان وآموزش پزشکی در  پيامي به‌اين کنگره بیان داشتند که : مهمترين اصل اخلاق‌زيستي، احترام گذاردن به منزلت انسان و حقوق بشراست كه‌شايد وجه تمايز اسناد بين‌المللي مربوط به زيست‌پزشكي همان نقش اصلي محول شده‌به‌مفهوم كرامت انساني مي‌باشد.نبايد فراموش كرد كه بسياري از قواعد اخلاق زيستي در حقوق داخلي كشورها به صورت قواعد حقوق بشر در اسناد غيرالزام‌آور تدوين شده‌اند ،اما تنوع فرهنگي نبايد به عنوان دستاويزي براي خدشه دار كردن حقوق بشر بكار رود چرا كه حقوق بشر قواعد واصولي هستند كه رعايت آنها مي‌تواند همزيستي مسالمت آميز بين انسانها با ويژگيهاي نژادي، زباني و فرهنگي وديني مختلف را امكانپذير سازد.

دكتر لنكراني همچنين بدنامي يا ننگ اجتماعي همراه با سرايت بيماري را موجب تغيير رفتار ديگران دانسته زيرا كه افراد جامعه از برخورد اجتماعي وفيزيكي با بيمار پرهيز مي‌كنند .وزیر بهداشت در پیام خویش يكي ديگر از عوارض ايدز را اثرگذاري بر روابط حمايتي افراد دانست كه بيشترين اثر را در جدايي و طرد خانوادگي واجتماعي افراد با بيمار مي‌گذارد و كاسته شدن حمايت خانوار از بيمار نيز مشكلات حقوقي و اجتماعي اين بيماران را دوچندان مي‌كند. وی در اين پيام اظهار اميدواري كرده است كه گشودن مباحث معضلات بيماران مبتلا به ايدز دراين كنگره موجب ارتقاي آگاهي و تغيير نگرش مردم و مسوولين و تصميم گيرندگان جامعه در مورد اين افراد گردد.

سپس دکتر محمد علی کیانی رئیس اين كنگره عنوان کرد: ‪ ۱۶۰‬مقاله به‌دبيرخانه اين‌كنگره واصل شد كه از اين تعداد ‪ ۲۸‬مقاله به صورت سخنراني و ‪ ۲۰‬مقاله نيزبه صورت پوستر ارايه مي‌شود. دكتر "محمد علی کیانی " افزود: اين كنگره با مشاركت مركز تحقيقات كشوري اخلاق پزشكي ،سازمان يونسكو ، صندوق ايدز سازمان بهداشت جهاني‌وكميته‌ايدز كشوري با همكاري دانشگاه علوم‌پزشكي شهيد بهشتي برگزار شد و در مدت دو روز برگزاري اين كنگره چهار پانل در زمينه‌هاي ايدز وحقوق شهروندي ، ايدز و حق سلامت ، ايدز ومسووليت دولتها وايدز وآموزش همگاني ارائه گردید .

پس از آن دکتر محمود عباسی دبیر علمی کنگره ضمن ایراد سخنرانی به مطالب زیر اشاره کرد :

سندرم نقص ايمني اكتسابي (AIDS) يك بيماري عفوني كشنده است كه توسط ويروسي بنام ويروس نقص ايمني انساني يا اچ. آي. وي (HIV) ايجاد مي¬گردد و به مرحله نهايي اين بيماري ايدز گفته مي‌شود. امروزه ايدز از يك مسئله پزشكي پا فراتر نهاده و تبديل به يك معضل اجتماعي شده است. اين بيماري تاكنون در جهان موجب آلودگي 63 ميليون نفر گرديده كه 23 ميليون نفر آنان مرده‌اند و سالانه حدود 5 ميليون مورد آلودگي جديد و 3 ميليون مرگ اتفاق مي‌افتد. در ايران اولين مورد حدود 20 سال قبل شناسايي شد. طبق آمار رسمي در كشور ما در حال حاضر 14 هزار نفر آلوده به ايدز هستند و بيش از يك هزار و 700 نفر به علت اين بيماري جان خویش را ازدست داده اند . اما چون در بحث ايدز امكان بيماريابي فعال وجود ندارد و با رفتارهاي پرخطر كه معمولاً پنهاني است مرتبط است، تخمين زده مي‌شود كه در كشور ما 60 تا 70 هزار نفر مبتلا به اين بيماريی وجود داشته باشد.

انتقال ويروس ایدز از راه تماس جنسي عمده‌ترين راه انتقال اين بيماري در جهان است. اما متاسفانه در ایران اعتیاد به مواد مخدر به عنوان یکی از عمده ترین علل انتقال بیماری شناخته شده است که ریشه در مشکلات اجتماعی و فرهنگی جامعه ما دارد.

در این راستا کنگره بین المللی حقوق پزشکی، ایدز و حقوق بشر با محورهای چهارگانه زیر به منظور بررسی مشکلات مرتبط با این بیماری در جامعه و ارائه راه حل های عملی برگزار گردید:

1.    ایدز و حقوق شهروندی

2.    ایدز و حق بر سلامت

3.    ایدز و مسئولیت دولتها

4.    ایدز و آموزش همگانی

از اهداف اصلی برگذاری این کنگره نیز می توان به مسائل زیر اشاره کرد:

1.    پیشگیری از بیماری و حق مراقبت بهداشتی

2.    بسط و گسترش حق آموزش همگانی

3.    بهره گیری از ظرفیت های قانون اساسی در پرتو نشست و تعامل حقوقدانان و پزشکان

4.    معطوف داشتن نگرش جامعه به این حقیقت که ایدز یک پدیده اجتماعی است و مبتلایان به ایدز بیمارانی هستند که نیازمند کمک های دولت، مردم و سازمان های مردم نهاد می باشند.

5.    تاثیر باورهای دینی و مذهبی در پیشگیری و درمان بیماری ایدز

6.    تاکید بر رعایت حقوق بیماران مبتلا به ایدز از قبیل حق مراقبت بهداشتی، حق درمان برابر، حق مصونیت از افشا، حق تشکیل خانواده، حق بیمه، حق کار کردن و حقوق اجتماعی و فردی دیگر.

7.    ارائه راهکارهای عملی برای رفع عوامل زمینه ساز اجتماعی برای شیوع این بیماری از قبیل اعتیاد، فقر و فحشا.



وی در ادامه برخی چالش های پیش روی مبارزه با ایدزرا چنین عنوان کرد :

1-    عدم وجود مشاوره صحیح و برخورد با مشکلات روانی مبتلایان به ایدز

2-    فقدان آگاهی ا ز حقوق بیماران مبتلا به ایدز در جهت حمایتهای اجتماعی از بیماران

3-    عدم وجود مهارت های مدیریتی مناسب جهت آموزش و پیشگیری از شیوع بیماری

4-    ابهام در سیاستها و برنامه های کشوری و عدم هماهنگی سازمان های مسئول در امر مبارزه

5-    کمبود منابع مالی و دانش و مهارت کافی در زمینه مدیریت مواد مخدر به عنوان یکی از مهمترین راه های انتقال بیماری

6-     ابهام در مشخص نمودن حدود بین منافع فرد بیمار و جامعه در مباحث ایدز

7-    بیان نقش دولت و سازمان های حرفه ای پزشکی  در ارائه خدمات بهداشتی به بیماران مبتلا به ایدز

8-    وجود انگ و تبعیض نسبت به مبتلایان به این بیماری به عنوان مانعی در مقابل مبارزه و پیشگیری از ایدز

9-    ابهام و لزوم آگاهی در مورد برنامه های کشوری مبارزه با ایدز

10-    کمبود برنامه های استراتژیک کشوری در زندانها با هدف کاهش انتقال از طریق مواد مخدر تزریقی

11-    ضعف و عدم تاثیرگزاری مناسب برنامه های آموزشی موجود در گروه های سنی مختلف جمعیت ایران

12-     عدم وجود برنامه های آموزشی در مورد نحوه برخورد صحیح با این بیماری و زندگی با آن برای مبتلایان و خانواده های آنان

13-    خلاء های قانونی موجود در مورد حقوق بیماران مبتلا به ایدز و عدم وجود مقررات هماهنگ و مناسب برای مبارزه با ایدز در سیستم قانونگذاری ایران .

در ادامه جلسه افتتاحیه دکتر علیرضا زالی ،   قائم مقام سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران تاکیدکرد  : طبق آخرین آمار که مر بوط به اوایل پاییز سال 87 است 18 هزار و 400 نفر در کشور مبتلا به ویروس ایدز هستند که از این تعداد تاکنون 2 هزار و 800 نفر فوت کرده اند و 7/93 درصد را مردان و مابقی را زنان تشکیل می دهند.وی  افزود : الگوی مبتلا به ایدز در جامعه ما با الگوی جهانی متفاوت است و امکان تغییر این الگو وجود دارد بنابراین این تفکر که ایدز یک بیماری مردانه است باید کنار گذاشته شود چرا که امکان ابتلا به ایدز در زنان به دلایل مختلف بیشتر از آقایان است.وی افزود : 5/2 تا 5 برابر شانس انتقال ویروس ایدز از مرد به زن در یک تماس جنسی غیر اخلاقی و عمومی بالاتر است. دکتر زالی با اشاره به آستانه شکل گیری موج سوم بیماری ایدز که ناشی از بی بند و باری جنسی است گفت : مهم ترین بحث در ریشه کن کردن ایدز در جامعه آموزش می باشد که مهم ترین روش برای آموزش شکستن سکوت و غفلت است. 

وی با بیان اینکه بیشترین قربانیان موج سوم این بیماری افراد زیر 15 سال می باشند تصریح کرد : بردن آموزش ها در وضعیت مناسب و نهادینه سازی برنامه های آموزشی می تواند راهکار مناسبی برای مبارزه با موج سوم این بیماری باشد.

قائم مقام سازمان نظام پزشکی بیشترین سن مبتلایان به ایدز را سنین بین 24 تا 35 سالگی در کشور دانست و گفت : موج سوم از حدود سال 85 شروع شده و سن مبتلا به ایدز در این موج به سمت پایین تر درحال حرکت است.

وی یکی از مهم ترین مسایل دربروزرفتارجنسی ناهنجار جوانان را اختلالات خانوادگی عنوان کرد و افزود : عدم آموزش مهارت های اجتماعی ، خانوادگی درسنین پایین توسط والدین و کودکان یکی از مسائلی است که سبب چنین رفتارهای پرخطری می شود این درحالی است که باید آموزش این مهارت ها را از سن پایین و از متن خانواده آغاز کرد.

 

دکتر زالی زدن انگ اجتماعی به بیماران ، انزوا و تبعیض بین بیماران را از رفتارهای ناشایستی دانست که اثر معکوس بر بیمار دارد.

 

وی با اشاره به نقش مهم رسانه های ملی در آگاه کردن مردم از این بیماری گفت : بیشترین میزان اطلاعاتی که افراد جامعه در خصوص این بیماری کسب می کنند از طریق صدا و سیما بوده است.

 

وی ادامه داد : بیماران دارای ویروس ایدز از زمان تشخیص بیماریشان ، در صورت درمان  می توانند تا30 درصد موجب کاهش انتقال بیماری به دیگران شوند ولی در صورت پنهان کردن بیماری امکان گسترش آن بیشتر می شود.

 

دکتر علیرضا زالی گفت : از آن جا که ایدز یک بیماری مرموز و علائم آن پنهان است بهترین روش برای درمان این بیماری ، استفاده از مکانیزم های مشارکتی به خصوص با خود بیماران است.

 

وی در خصوص بالا بردن روحیه و ایجاد انگیزه برای مبتلایان به این بیماری گفت : ساختار روحی و روانی ، اعتماد به نفس و حمایت های معنوی و روحی با حضور فرد در زمینه های اشتغال و اجتماع و دوری از انزوا می تواند اثر زیادی بر روحیه این افراد داشته باشد.





سپس حضرت آیت ا...محمد رضا ناصری ،نماينده ‌ولي فقيه در چهارمحال و بختياري وامام‌جمعه شهركرد به ایراد سخنرانی پرداخت. وی گفت: بسياري از امراض و بيماريها درجوامع،بدليل آزاديها و بي‌بندوباريها شيوع پيدا مي‌كند. دراين رابطه برخي از كشورها با اشاعه فحشاو ساخت فيلمهاي مبتذل دادن آزادي و بي‌بندوباري و رهاكردن انسانها بيشترين سهم را در بوجودآمدن امراض جديد دارند. به گفته وي وقتي كه در كشور افغانستان بيشترين ميزان ترياك توليد مي‌شود و كشورهاي غربي حاضر در آن كشور سكوت كرده‌اند ، نتيجه به جز بوجود آمدن بيماريهاي مرتبط با مواد افيوني نخواهد بود. امام جمعه شهركرد همچنين گفت: خوشبختانه اسلام درهمه زمينه‌ها قوانين بسيار كارسازي دارد كه اگربه‌اين قوانين عمل شود بسياري از امراض در جامعه بوجود نخواهد آمد.به گفته وي وقتي توجه به دستورات الهي در جوامع كم شود ، رعايت موارد اخلاقي نيز از بين مي‌رود.وي تصريح كرد:يكي از راهكارهاي مبارزه با بيماريها تقويت مباني اعتقاد به خداست چرا كه وجود معنويت در انسانها خود مانع از برخي رفتارها خواهد شد.وي پيشرفت تكنولوژي را از عوامل ديگر بوجود آمدن برخي بيماريهاي جديد دانست و افزد: تكنولوژي انسان را متمدن نمي‌كند بلكه تمدن بايد در روح واخلاق انسان باشد.

دکتر حمید ستایش مشاور منطقه‌اي برنامه مشترک سازمان ملل متحد در زمينه ايدز دردفتر خاورميانه و شمال آفريقا اظهارداشت: درخصوص وسايل پيشگيرانه پيشرفت‌هاي چشمگيري درسطح جهان صورت گرفته است كه از جمله آنها ميکروبيوسيدها هستند.

ستايش با اشاره به اينکه مهمترين روش انتقال ايدزدرجهان تماس آلوده جنسي است افزود: ميكروبيوسيدها ژل‌هايي هستند كه توسط زنان براي ازبين بردن ويروسها حين تماس جنسي به کار برده مي شوند و بيشترين سرمايه گذاري را برروي اين ژل‌ها صورت گرفته است.

وي با بيان اينکه هنوز درزمينه کشف واکس ايدزعقب هستيم گفت: با وجود سرمايه گذاريهاي فراوان مهمترين واکسن جلوگيري از اين بيماري را آموزش موثربه افراد مي دانيم ، اين درحالي است که واکسنهاي درماني وجود دارد که پس از ابتلا به اين بيماري توزيع شده و جلو تکثير ويروس را مي گيرد درکشور ايران نيز مانند ديگرکشورها بسته به بيماري افراد توزيع مي‌شود.

ستايش افزود: درارتباط با بيماري ايدز اگرچه درکشورها تقسيم بندي به صورت پلکاني وجود ندارد، کشورها از نظراپيدمي به دسته‌هاي کشورهاي داراي اپيدمي اندک، کشورهايي که اين بيماري درگروه خاصي متمرکزشده و کشورهايي که ايدزدرآنها شيوع پيدا کرده است تقسيم بندي مي شوند.

دکترستايش با اشاره به مطالعات انجام شده درسطح جهان گفت: براساس اين آمارتماس جنسي ازطريق مقعد 10 برابرتماسهاي جنسي عادي خطر ابتلا به ويروس ايدز را افزايش مي دهد..

سپس دکتر ژانت بلیک ،استاد كرسي حقوق بشر، صلح و دمكراسي سازمان يونسكو ، به ایراد سخنرانی پرداخت وی تاكيد كرد كه جمهوري اسلامي ايران به پروتكل‌ها و كنوانسيون‌هاي حقوق بشر جهاني پايبند است..

خانم دكتر ژانت بليك افزود: ايران همانند بسياري از كشورهاي جهان به كنوانسيون‌هاي حقوق بشر احترام مي‌گذارد و در اجراي اين كنوانسيون‌هاي بين‌المللي مشاركت جدي دارد.. وي تصريح كرد: در نحوه اجراي كنوانسيون‌ها تمامي كشورهاي جهان داراي مشكل هستند و اما بايد سعي شود اين كنوانسيون‌ها به نحوي مطلوب تر و در حد ايده آل اجرا شوند. بليك خاطرنشان كرد : براي اجراي مفاد و قوانين حقوق بين‌الملل بايد تمامي كشورها يكسان باشند و با هم همكاري كنند تا كشوري در اجراي اين قوانين تنها نماند.استاد كرسي حقوق بشر، صلح و دمكراسي يونسكو با بيان اينكه همكاري بين المللي نياز اصلي اجراي قوانين بين‌المللي است،اظهار داشت: براي ايجاد دستاوردهاي حقوق بشر در يك كشور بايد تمامي افراد جامعه اقدام كنند و به صورت گفتمان همگاني به مرحله اجرا درآيد و كشورهاي ديگر نبايد در اين زمينه دخالت كنند و دستور به نوع اجراي حقوق بشر صادر كنند  بليك گفت :در ايران كارهاي بزرگي براي پيشگيري از شيوع و گسترش بيماري ايدز (‪AIDS) ‬صورت گرفته و اين باعث خشنودي و خوشحالي است و اجراي آن در راستاي كنوانسيون‌هاي حقوق بشر است.

وي تصريح كرد : پيشگيري ايران در راستاي مقابله با شيوع و گسترش بيماري ايدز نسبت به كشورهاي توليدكننده اين بيماري و كشورهاي بزرگ بسيار مطلوب تر و بهتر است.

اين حقوقدان اروپايي يادآور شد:برگزاري اين همايش در چهارمحال وبختياري نشان از توجه ايران به همه نقاط كشور مي‌باشد تا همه از دستاوردهاي علمي به صورت يكسان برخوردار باشند.

 دکتر عباسی - دبیر علمی کنگره ، در پایان روز دوم ودر جلسه اختتامیه به جمع بندی مباحث پرداخت وگزارش برگزای کنگره را بدین شرح بیان کرد .وی ضمن تشکر وقدردانی از شرکت کنندگان وسخنرانان ومیهمانان کنگره به جمع بندی مباحث پرداخت واظهار داشت :

پانل ایدزو حق برسلامت

در پانل ایدزو حق برسلامت مطالب زیر عنوان گردید :

قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، برطرف ساختن هر نوع محروميت در زمينه مسائل بهداشتي و تامين بهداشت را از نيازهاي اساسي جامعه برشمرده و دولت را مكلّف به تامين آنها نموده است. اصول 12، 29 و 43 قانون اساسي در اين زمينه مقرر مي دارد:

«پي ريزي اقتصاد صحيح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامي جهت ايجاد رفاه و رفع فقر و بر طرف ساختن هر نوع محروميت در زمينه هاي تغذيه، مسكن و كار و بهداشت و تعميم بيمه»،«برخورداري از تامين اجتماعي از نظر بازنشستگي، بيكاري، پيري، از كار افتادگي، بي سرپرستي، در راه ماندگي، حوادث و سوانح و نياز به خدمات بهداشتي درماني و مراقبتهاي پزشكي به صورت بيمه و غيره، حقي است همگاني، دولت مكلف است طبق قوانين از محل درآمدهاي عمومي، درآمدهاي حاصل از مشاركت مردم خدمات و حمايت هاي مالي فوق را براي يك يك افراد كشور تامين كند»،«نيازهاي اساسي مسكن، خوراك، پوشاك، درمان و آموزش و پرورش و امكانات لازم براي تشكيل خانواده براي همه» نیز باید تآمین گردد .

حق بهداشت در مدتی طولانی، حداقل به طور ضمنی در توافق نامه های حقوق بشر به رسمیت شناخته شده است. ماده 25 از اعلامیه عمومی حقوق بشر بیان می کند که همه افراد حق داشتن یک استاندارد در مورد زندگی و داشتن بهداشت مناسب را دارند.

در مورد بیماری ایدز، عدم دسترسی به داروهای مورد نیاز در مناطق آلوده به ایدز موجب توجه خاص به مفهوم حق بهداشت بشر گردید که نتیجه آن تحت حمایت بین المللی قرارگرفتن بیماران مبتلا به ایدز در اسناد بین المللی می باشد.

با توجه به مسائل فوق و اهمیت آنها، ترسیم چهارچوب رفتار سیستم سلامت کشور در قبال افراد جامعه و مبتلایان به ایدز و اچ.آی.وی مثبت برای تامین حق سلامت آنها حائز اهمیت اساسی می باشد. لذا در این پانل سعی گردید، مسائل اساسی ذیل مورد بحث و گفتگو قرار گیرد:

1.    حقوق بنیادین انسان از قبیل حق حیات و حق بر سلامت، غیرقابل بیع و واگذاری حتی از ناحیه صاحبان آن می باشند. همگان و از جمله افراد مبتلا به ایدز و اچ.آی.وی مثبت حق تمتع از این حقوق را بصورت مساوی و یکسان دارند. این حقوق بدون توجه به سن، جنس و هر عامل دیگری به همگان تعلق دارد.

2.    این حقوق فراملی و فراحاکمیتی است و سیاست های داخلی هیچ حکومتی، منجمله سیاست های بهداشتی نباید اصالت آنها را مخدوش نموده و یا دایره آنها را محدود نماید.

3.    حق بر سلامت در آموزه های دینی و اسلامی مورد تاکید واقع شده و حمایت از حقوق تمامی بیماران با هر ویژگی، تکلیفی عمومی تلقی شده است.

4.    از بدیهی ترین نتایج حق بر سلامت، حق مراقبت بهداشتی بیماران مبتلا به ایدز و اچ آی وی مثبت می باشد، در نتیجه دولتها بر اساس آموزه های حقوق بشری موظف به تامین مراقبت های بهداشتی برای تمامی بیماران مبتلا به ایدز هستند.

5.    از دیگر نتایج حق بر سلامت، حق درمان برابر برای بیماران مبتلا به ایدز و حق بیمه می باشد که دولتها باید اقدامات لازم را برای تضمین این حقوق به عمل آورند.



پانل ایدزوحقوق شهروندی

در پانل ایدزو حقوق شهروندی به نکات زیر پرداخته شد :

افراد مبتلا به ایدز را نباید تحت قانون قضایی مجرم شناخت و آنها را دستگیر و زندانی کرد زیرا بسیاری از آنان بدون خطا و گناه به این بیماری مبتلا شده اند و خود در آن نقشی نداشته اند. در اینجا مسئولین و مراجع قضایی کشور موظف هستند که جهت درمان این بیماران دریغ نکرده و به آنان کمک نمایند تا شخصیت افراد حفظ شود. یکی از راههای جلوگیری از انتشار آلودگی، احترام پزشکان و مسئولین درمان به افراد مبتلا به ایدز است تا فرد مبتلا دچار اختلال شخصیت نشده و خود را در جامعه نبازد و با همکاری و همیاری تیم پزشکی خود را درمان کند.

به دلیل مسائل فوق در آموزه های حقوق بشری بر حمایت از حقوق شهروندی در مبارزه با بیماری ایدز تاکید شده است. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز بر برابری افراد در مقابل قانون، وظیفه دولت برای رفع تبعیض ناروا برای همه در تمام زمینه های مادی و معنوی، برابری همه در برخورداری از حقوق انسانی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و خدمات بهداشتی درمانی تأکید شده است.

بر این اساس، حمایت اجتماعی و اقتصادی از افراد مبتلا به ایدز و خانواده های آنان و سایر افراد پر خطر به عنوان یک استراتژی، در برنامه کشوری حمایت از بیماران مبتلا به ایدز مورد توجه قرار گرفته و بر حفظ اسرار بیماران و حقوق انسانی آنان تأکید شده است. تاکنون از سوی معاون اول رئیس جمهور در خصوص ممنوعیت آزمایش قبل از استخدام و ممنوعیت اخراج کارکنان مبتلا به اچ آی وی و ایدز و از سوی وزیر آموزش و پرورش درباره اجباری بودن ثبت نام از دانش آموزان دارای اچ آی وی مثبت در مدرسه ها بخشنامه هایی صادر شده است.

همچنین با صدور بخشنامه های جداگانه ای مبنی بر عدم جداسازی زندانیان مبتلا به ایدز از سایر زندانیان و برخورداری آنان از قوانین معافیت از تحمل کیفر به عنوان بیماران صعب العلاج تأکید شده است. درباره مصرف کنندگان مواد نیز یک ماده قانونی تصویب شده است که بر مجازات نشدن آنان در طول درمان تأکید می کند.

امروزه توانمندسازی افراد مبتلا به ایدز طرح مفید و قانونمندی است و از این طریق میتوان بیماران را سریعتر شناسایی نمود و با درمان به موقع آنان هزینه درمان را پایین آورد. از راههای توانمندسازی میتوان به اشتغال زایی قانونی و مناسب، تغییر شغل، جلوگیری از مهاجرت های کاذب، حذف اشتغالات کاذب و آلوده، حذف کانون های اعتیاد، آموزش مسایل زناشویی و تدریس بیماری ایدز در مدارس اشاره نمود.  

از دیگر چالش های حقوق شهروندی در مواجهه با بیماری ایدز، انگ و تبعیض بر علیه این گونه بیماران می باشد. انگ بر اساس بیماری ایدز اساساً ناشی از ترس و نادانی درباره این بیماری و خصومت و پیشداوری های موجود در باره گروههایی از افراد است که به این بیماری مبتلا هستند. عواملی که در ایجاد انگ و تبعیض بر اساس بیماری  ایدز مؤثرند عبارتند از: حمل ویروس ایدز، نادانی درباره این بیماری، تداعی شدن این بیمار با رفتار یا روش زندگی معین.

انگ و تبعیض باعث تضعیف برنامه هایی می گردد که برای ممانعت از گسترش این بیماری و مراقبت از مبتلایان به آن وجود دارد. زیرا افراد از اینکه بخواهند داوطلبانه مورد آزمایش قرار بگیرند و یا درباره این بیماری و حفاظت خود در مقابل آن، اطلاعات کسب کنند، واهمه خواهند داشت.

تبعیض بر علیه کسانی که مبتلا به این بیماری هستند به معنی نقض حقوق پایه ای انسانی آنهاست. نمونه هایی از تبعیضاتی که به بیماری ایدز مربوط میشوند مانند: جلوگیری از اشتغال افراد حامل ویروس ایدز، امتناع از اجاره مسکن بدون قید هر دلیلی ،عدم قبول تعهد بیمه ای شرکت های بیمه در مورد افراد مبتلا به ایدز، برکناری معلمان مبتلا به ایدز از شغل خود می باشد.

اصول رفع تبعیض، تساوی و مشارکت پایه هرگونه استراتژی مؤثر مبارزه با ایدز در زمینه حقوق بشر هستند. به عبارت دقیقتر اصولی از حقوق بشر که ارتباط بیشتری با حفظ احترام مردم مبتلا و متأثر از ایدز و پیشگیری از گسترش عفونت دارند، عبارتند از: رفع تبعیض، حق سلامت، حق برابری زن و مرد، حقوق کودکان، حق محرمانه بودن، حق آموزش و اطلاع، حق اشتغال، حق ازدواج و تشکیل خانواده، حق امنیت، مددکاری و رفاه اجتماعی،‌ حق آزادی و حق مهاجرت.

افراد مبتلا به ايدز در گستره مطالعات مربوط به حوزه حقوق شهروندي طيفي را تشكيل مي دهند كه به دليل برچسبهاي نارواي اجتماعي كه تحت عنوان افراد آلوده يا غير اخلاقي بر آنان الصاق شده است از منزلتي كه شايسته هر شهروند درجه يك مي باشد محروم مانده اند.

در نتیجه مسئولین و دولتمردان باید تلاش کنند تا ضمن حمایت از حقوق شهروندي بر مبناي آموزه هاي حقوق بشري از جمله حق بر منع تبعيض، حق بر برخورداري از شغل، حق دسترسي به خدمات بهداشتي و درماني و حق آزادي عبور و مرور و حق برخورداري از حريم خصوصي با تأمل بر رهيافتهاي نوين در حوزه حقوق شهروندي سازوكارهاي پيشگيرانه و حمايتي براي افراد مبتلا به ايدز را مورد بازانديشي قرار دهند.

با توجه به نکات فوق مهمترین مسائل و پرسشهایی که در این پانل مورد نقد و بررسی قرار گرفت ، از قرار ذیل هستند:

1.    حقوق انسانی که برای کاهش آسیب پذیری نسبت به ایدز و تخفیف اثر همه گیری این بیماری باید مورد حمایت و توجه قرار گیرند از قرار زیر هستند: 1- حق دستیابی به بالاترین درجه سلامتی جسمی و روانی 2- حق اشتراک در پیشرفتهای علمی و فواید آنها، 3- حق اطلاع و آموزش، 4- حق نهانداری ( محرمانه بودن )

2.    دولت موظف است تا با بررسی کارشناسی اقدام به اجرای برنامه های کاهش آسیب در معتادان و گروه های آسیب پذیر نماید. پرسش اساسی در این مورد این نکته می باشد که چه عوامل و ضوابطی منجر به تاثیر بیشتر این برنامه ها بر روی گروه های آسیب پذیر می گردد؟

3.    دولت موظف است تا با اجرای برنامه های آموزشی صحیح زمینه را برای ریشه کنی انگ و تبعیض بر علیه این بیماران فراهم کند.

4.    به منظور حفظ حقوق شهروندی و حقوق بشری افراد جامعه و این بیماران، دولت چه قوانین و آئین نامه هایی را باید به تصویب برساند؟



پانل ایدزو مسئولت دولتها



در این پانل موارد زیر عنوان گردید :

اصل بيست و نهم قانون اساسي، برخورداري از تأمين اجتماعي و خدمات بهداشتي و درماني و مراقبت هاي پزشكي را حقي همگاني برشمرده و دولت را مكلّف نموده است كه طبق قوانين از محل درآمدهاي عمومي و درآمدهاي حاصل از مشاركت مردم، خدمات و حمايت هاي مالي فوق را براي يك يك افراد كشور، تأمين نمايد.

تعهدات متقابل فرد و اجتماع و جامعه و دولت، ايجاب مي‌كند تا جامعه و دولت حقوق افراد و خانواده ها را به رسميت شناخته و آنان را در برابر هر گزندي مورد حمايت قرار دهند. امروزه جوامع مختلف با بيماري هاي مهلك و خانمان سوز و خانمان براندازي چون ايدز مواجه هستند كه چنانچه دولتها با برنامه ريزي دقيق علمي و اعلام سياستهاي  مناسب با آن برخورد نكنند تار و پود جوامع را از هم پاشيده و شيوع و گسترش این بیماری ها دودمان خانواده ها و جامعه را برباد مي‌دهد.

از جهت نظم عمومی و ضرورت دخالت دولت، وضعیت حقوقی بیماری ایدز با بیماری های دیگر تفاوت دارد. بیماری ایدز از جمله بیماری هایی است که آثار مهلکی بر زندگی شهروندان به دنبال دارد. راه های سرایت این بیماری به گونه ای است که در صورت بی تفاوتی به سهولت افراد بسیاری را در معرض آن قرار می دهد و زندگی فردی و اجتماعی شهروندان را مختل می سازد. از این رو باید اذعان داشت که در بیماری ایدز، حوزه ی خصوصی و عمومی زندگی شهروندان به یکدیگر پیوند می خورد. این پیوند ماهیت مداخله ی دولت را نیز در مقایسه با بیماری های دیگر تغییر می دهد و تعهد مثبت دولت علاوه بر حفظ بهداشت عمومی به تضمین نظم عمومی نیز تسری می یابد.

پرسش اساسی در مورد مسئولیت دولتها این نکته می باشد که چگونه دولت می تواند بین مداخله ی خویش در مورد بیمار مبتلا به ایدز که با نظم عمومی پیوند خورده است با حقوق بنیادین وی به عنوان یک شهروند به ویژه در رعایت حریم خصوصی او توازن لازم را برقرار نماید؟

به علاوه دولتها فارغ از مبانی مشروعیت خویش در برابر شهروندان خود، دارای تعهداتی حداقلی در زمینه حقوق بنیادین آنها هستند که اهمال در ایفای این وظایف زمینه زوال آنها را منطقی جلوه می دهد. از سوی دیگر میزان موفقیت عملی دولتها در انجام تعهدات ناظر به منافع عمومی نشان از توسعه و تعالی جامعه و در نهایت مشروعیت بین المللی آنها دارد. دولت در پوشش یک شخصیت حقوقی، دارای وظایف اولیه ای است که مسئولیت بر سلامت فردی و عمومی شهروندان یکی از آنها تلقی می گردد.

از دیگر مسائل مطرح در این بخش می توان به این نکته اشاره کرد که مسئولیت دولتها در برابر فراگیری بیماری ایدز منحصر به جبران ضرر و زیان بر آمده از تقصیر نهادهای عمومی یا اهمال و ندانم کاری آنها در پیشگیری از انتقال ویروس اچ.آی.وی نمی باشد، چرا که گهگاه ناقل با آگاهی و به عمد دیگری را در کام بیماری می افکند، که در این موارد دولتها موظفند با وضع قوانین کیفری و مدنی مناسب حداکثر حمایت لازم را از شخص مبتلا شده به ایدز به عمل آورند. از طرفی دولتها موظف اند مقدمات لازم برای پیشگیری از این بیماری تامین کنند.

در همین راستا با پيش فرض قرار دادن نقش مستقيم دولت در مديريت اقدامات پزشکي در بيمارستانهاي دولتي و احتمال نقش مستقيم دولت در ابتلاي افراد به اين بيماري و همچنين مد نظر قرار دادن نقش دولت در سلامت عمومي، محور اصلي را می توان بر این پرسش نهاد که مبناي مسئوليت مدني دولت در اين بيماري مي تواند بر چه آموزه ها و انگاره هايي مبتني گردد؟

همچنین از دیگر مباحثی که در بخش مسئولیت مدنی دولت قابل طرح است، بحث مسئولیت مدنی، کیفری و اداری افراد متعدد حقوقی یا حقیقی از جمله: وزیر بهداشت، معاونان وزیر بهداشت، مسئولان و کارمندان این وزارتخانه یا حتی مسئولان سازمان انتقال خون می باشد که در این موارد نیز امکان طرح مسئولیت مدنی دولت از باب مسئولیت کارفرما قابل بررسی است.

نکته قابل ذکر این است که اغلب مبتلایان به ایدز در نخستین گام علیه دولت اقامه دعوی کرده اند و مبنا را بر این اساس گذاشتند که دولت به عنوان محور اصلی و نیرومند در خصوص بهداشت عمومی جامعه مقصر اصلی و مسئول می باشد و بدین طریق در اکثر آراء صادره از دادگاههای کشورهای مختلف، دولتها در دادگاه بدوی محکوم شناخته شدند.

در پایان می توان به ذکر یکی از مهمترین وظایف دولتها در مقابله با بیماری ایدز پرداخت و آن وضع قوانین کیفری و مدنی مناسب و رفع خلاء های قانونی موجود در این زمینه است تا حقوق بیماران و افراد جامعه هر بیشتر حمایت شده و از تعرض مصون بماند.

با توجه به توضیحات فوق و اهمیت آنها در این پانل سعی شده است تا مسائل و پرسشهای ذیل مورد نقد و بررسی قرار گرفت:

1.    تا چه میزانی بین حقوق شهروندان و افراد مبتلا به ایدز و اچ.آی.وی مثبت تعارض وجود دارد و دولت باید چه ضوابطی را رعایت کند تا حقوق این دو گروه را تا حداکثر ممکن رعایت کند؟

2.    چگونه دولت می تواند بین مداخله ی خویش در مورد بیمار مبتلا به ایدز که با نظم عمومی پیوند خورده است با حقوق بنیادین وی به عنوان یک شهروند به ویژه در رعایت حریم خصوصی او توازن لازم را برقرار نماید؟

3.    دولت ها به منظور رفع خلاء های قانونی در این موارد و حفظ حقوق بیماران و افراد جامعه چه قوانینی را باید در مورد جنبه های حقوقی و کیفری بیماری ایدز به تصویب برسانند و چه اصولی در این میان باید در حد اعلی رعایت گردد؟

4.    دولتها در چه مواردی و با چه شرایطی در مقابل ضرر و زیان مادی و معنوی ناشی از انتقال بیماری ایدز به افراد بی گناه مسئول بوده و موظف به جبران خسارت هستند؟ و مبناي مسئوليت مدني دولت در مورد ضرر و زیان ناشی از این بيماري مي تواند بر چه آموزه ها و انگاره هايي مبتني گردد؟



پانل ایدزو آموزش همگانی



موارد عنوان شده در این پانل به شرح زیر می باشد:

سازمان جهاني بهداشت،‏ تنها راه موثر مبارزه با ايدز را آموزش بهداشت مي داند. كاركنان بهداشتي معمولا براي آموزش ايدز، از برنامه هاي آموزشي پراكنده و بدون پايه تئوريكي استفاده كرده و اغلب به انتقال آگاهي، از طريق شيوه يكطرفه ارايه مطالب ( مانند سخنراني) اكتفا مي نمايند، اما زمان تغيير يافته و آموزش درباره ايدز در سالهاي پس از 1990، مفهومي فراتر از سخنراني و يا صحبت كردن درباره آنچه مردم بايد انجام داده و يا انجام ندهند، پيدا كرده است.

متاسفانه هر گاه سخن از آموزش در مورد ايدز پيش مي آيد، افراد اغلب ابعاد زيستي و پزشكي مساله را مورد نظر قرار داده و ابعاد رفتاري مساله را ناديده مي انگارند. اين در حالي است كه شواهد حكايت از اين دارد كه ايدز بيماري است كه ابتلا به آن تحت تاثير رفتارهاي فردي قرار دارد.

زمان آن فرا رسيده است كه ما نيز همگام با ساير كشورهاي جهان، مداخلات آموزشي بر پايه تئوريهاي رفتاري را گسترش داده و با نگاهي موشكافانه، به همراه شيوه ها و استراتژيهاي نوين به تغيير رفتارهاي پرخطر منجر به ايدز در افراد جامعه بپردازيم. شايان ذكر است كه تئوريها و الگوهاي رفتاري بهترين اطلاعات را در مورد چگونگي رفتار مردم ارائه مي دهند و مي توانند جهت تغيير پايدار رفتارهاي پر خطر ايدز استفاده شوند.

برنامه هاي آموزشي براي پيشگيري و كنترل ايدز بايستي معطوف به رفتارهاي پرخطر فردي بوده و براي تغيير اين رفتارهاي پر خطر، استفاده از تئوريها و الگوهاي علوم رفتاري، روانشناسي و اجتماعي لازم مي نمايد.    

برخی از مطالعات نشان می دهد که افراد جامعه ضمن گذر از چندین حیطه آموزشی از جمله خانواده، مدرسه، دانشگاه، مراکز بهداشتی درمانی، اطلاعات قابل توجهی را در این مسیر کسب نمی کنند و در نهایت بیشترین منبع کسب اطلاعات از صدا و سیما بوده است که احتمالا به لحاظ محدودیتهایی که این رسانه دارد آموزشها در سطح وسیع و جامع نمی باشد. در نتیجه ضروری است تا کاستی ها و اشکالات این گونه آموزشها مورد بررسی قرار گیرد، همچنین به برنامه های آموزشی صدا و سیما به عنوان یکی از مهمترین منابع آموزش همگانی توجه بیشتری شود.

نکته بسیار مهم دیگر در مورد آموزش های مرتبط با بیماری ایدز این نکته می باشد که علاوه بر آموزش پیش گیری از این بیماری باید راه های زندگی با آن را نیز به افرادی که مبتلا به آن شده اند، آموزش داده شود. از اين رو لازم است تا نحوه برخورد صحيح با اين واقعيت را بدانيم وبه كار بنديم.

اخراج مبتلايان و بد نامي از طرف آشنايان و خانواده سبب مي شود افرادي هم كه گمان مي كنند، آلوده باشند، وضعيت خودشان را پنهان كنند كه اين خود موجب گسترش آلودگي مي شود. به همين دليل اين بيماران بايد از خدمات حمايتي از قبيل حمايت قانوني و مالي، مشاوره اي و خدمات بهداشتي درماني برخوردار گردند.

بايد با آموزش همگاني و گسترده، اين بيماري و راههاي انتقال آن را به اذهان عمومي معرفي نمائيم و با اين بيان كه بسياري از مبتلايان بدون اينكه مرتكب رفتاري غير اخلاقي گردند، حامل ويروس گشته‌اند ، حقوق فردي و اجتماعي آنان را استحكام بخشيم.

بنابراین ما به آموزشی پویا که علاوه برتمرکز برگروههای پرخطر بتواند سایر گروهها را نیز پوشش دهد، نیازمندیم.

با توجه به نکات فوق و اهمیت آموزش در برنامه های مبارزه با بیماری ایدز، در این پانل سعی می گردد تا مسائل و پرسش های ذیل مورد بررسی قرار گرفت:

1.    از آنجا که در بسیاری از کشورها ابتلاء به بیماری ایدز ریشه در اعتیاد تزریقی، بیکاری، فقر و فحشاء دارد، یکی از اهداف برنامه های آموزشی مبارزه با ایدز باید رفع و اصلاح این مشکلات باشد.

2.    ضمن بررسی نقاط قوت و ضعف برنامه های آموزشی موجود باید با استفاده از تئوریها و الگوهای رفتاری برنامه های آموزشی ای با هدف تغییر پایدار رفتار های پرخطر ایدز ایجاد نمود. چرا که شواهد حکایت از این دارد، ایدز بیماری است که ابتلاء به آن تحت تاثیر رفتار های فردی قرار دارد.

3.    از آنجا که صدا و سیما به عنوان یکی از مهمترین منابع آموزش همگانی در مورد بیماری ایدز شناخته شده است، ضرورت دارد تا به برنامه های آموزشی این رسانه توجه بیشتری معطوف گردد، و با بررسی کارشناسی از روشهای جدید آموزش استفاده گردد.

4.    نکته مهم دیگر در مورد آموزش های مرتبط با بیماری ایدز این نکته می باشد که علاوه بر آموزش و پیش گیری از این بیماری باید راه های زندگی با آن را نیز به افرادی که مبتلا به آن شده اند، آموزش داده شود. در این موارد آموزش باید هم به خود اشخاص و هم به اقوام آنها داده شوند تا این افراد طریقه زندگی و برخورد با این بیماری را بیاموزند.



جلسه اختتامیه و بیانیه پایانی کنگره



در پایان ، مراسم اختتامیه همراه با سخنرانی دکتر جعفر کوشا ودکتر محمود عباسی و نیزقرائت بیانیه پایانی کنگره توسط دکتر مهرزاد کیانی ، پایان پذیرفت .

آقای دکتر جعفر کوشا ، رئیس کمیته علمی کنگره وریاست کرسی حقوق بشر ، صلح ودموکراسی یونسکو در بخشی از سخنان خود اظهار کرد :

نظر به اینکه مقوله پدیده ایدز از مفاهیم چند بعدی می باشد وازبعد پرشکی حقوق ، بین المللی ، حقوقی ، اجتماعی و ... قابل بحث می باشد لذا درسه  محور می بایستی مورد مطالعه قرار گیرد .

1-    سیاست پیشگیری از توسعه بیماری ایدز : که دولت درمعنای حاکمیت لازم وضروری برای جلوگیری از پیشرفت این پدیده درمیان مردم از سیاست پیشگیری استفاده نماید وبکار گیرد .

2-    سیاست مشارکتی : دولت وحاکمیت درمقابله با این پدیده ( ایدز) به منظور شرکت سازمانهای غیر دولتی ومردم ، می بایستی زمینه ها وبسترهای حضور فعال درجامعه فراهم نماید .

3-    سیاست حمایتی : حمایت ازآحاد مردم بعنوان شهروند وهم چنین ازکسانیکه بنحوی در معرض این خطر قرار می گیرند ازجمله سیاستهای دولت وحاکمیت در مقابله با پدیده ایدز می باشد .

آقای دکترمهرزاد  کیانی نیز بیانیه پایانی کنگره را قرائت کردند.در بخشی از این بیانیه آمده است :

شرکت کنندگان و دست اندرکاران برگزاری کنگره، ضمن قدردانی از تلاشهایی که تاکنون به منظور مهار بیماری ایدز صورت گرفته، توجه و اهتمام به نکات محوری ذیل را به عنوان بندهای بیانیه پایانی کنگره ضروری انگاشته و همیاری دولتمردان، سیاستمداران، حقوقدانان، پزشکان و دستگاههای ذیربط را جهت دستیابی به این اهداف ضروری می دانند:

1-    واکنش های مختلف و ابتکاری به بیماری ایدز در مواردی موثر واقع می شوند که با موازین بین المللی حقوق بشر هماهنگ باشند. موازین حقوق بشر ‌بهترین نمونه های عملی در پاسخ به ایدز را از منبع غنی ارزشها، سنتها و رویه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سراسر جهان ارائه می دهد.

2-    به منظور دستیابی به راهکارهای فراگیر و همه جانبه باید به مشارکت اجتماعی و آموزه های حقوق بشری روی آورد که در پرتو آن دولت و نهادهای مدنی و دیگر آحاد جامعه می بایست با بهره گیری از دستآورد های علمی جامعه جهانی و با هماهنگی و همگامی، همه همّ و غمّ خویش را در جهت پیشگیری و درمان مبتلایان به اینگونه بیماریها به کار بندند.

3-    بیمار مبتلا به ایدز مانند هر انسان دیگری از یکسری حقوق بنیادین و اساسی برخوردار است. اینکه وی چگونه می تواند این حقوق را احیاء و اجرا نماید، قوانین خاص و نهاد های  ویژه ای را می طلبد که از او حمایت کند.

4-    انگ و تبعیض باعث ناکارآمدی برنامه هایی می گردد که برای ممانعت از گسترش این بیماری و مراقبت از مبتلایان به آن وجود دارد. در نتیجه ضروری است که مسئولان امر اقدامات لازم را به منظور حفظ حقوق و احترام اجتماعی این بیماران انجام دهند.

5-    وحشت مرگ، طرد و تنهايي، انگ اجتماعي، اخراج مبتلایان و بد نامي در میان   آشنایان و خانواده سبب مي شود، افرادي هم كه گمان مي كنند، آلوده باشند، وضعيت خودشان را پنهان كنند كه اين خود موجب گسترش آلودگي مي شود. به همين دليل اين بيماران بايد از خدمات حمايتي از قبيل حمايت قانوني و مالي، مشاوره اي و خدمات بهداشتی درمانی ویژه ای برخوردار گردند.

6-    از آنجا که عوامل اجتماعی موثرترین عامل شیوع و گسترش بیماری ایدز می باشند، باید اقدامات لازم جهت شناخت و رفع این علل صورت گرفته تا جامعه در برابر عواملی همچون فقر، اعتیاد و فحشا آسیب پذیری کمتری داشته باشد.

7- از آنجا که ابتلاء به این بیماری تحت تاثیر رفتارهای فردی قرار دارد، زمان آن فرا رسيده است كه ما نيز همگام با ساير كشورهاي جهان، اقدامات آموزشي بر پايه تئوريهاي رفتاري را گسترش داده و با نگاهي موشكافانه، به همراه شيوه ها و استراتژيهاي نوين به شناخت و تغيير رفتارهاي پرخطر منجر به ايدز در جامعه بپردازيم.

8-  حفظ حریم خصوصی بیماران و تاکید بر محرمانگی اطلاعات بهداشتی از اصول اساسی در مبارزه با ایدز می باشد، چرا که در غیر این صورت مبتلایان تمایلی به شرکت در مطالعات تحقیقاتی برای درمان و نهایتا روشهای جدید معالجه نخواهند داشت. در نتیجه کوشش در جهت حفظ استقلال فردی و حقوق اجتماعی این بیماران امری ضروری می باشد.

9-  دولت موظف است بین مداخله خود در مورد بیماران مبتلا به ایدز که با نظم عمومی پیوند خورده است و حقوق بنیادین این بیماران به عنوان یک شهروند، توازن لازم را برقرار نماید.

10- با توجه به اينكه مصرف كنندگان مواد مخدر يكي از مهمترين گروههاي هدف در برنامه هاي كنترل می باشند، اجرای برنامه هاي كاهش آسيب در مورد معتادان از موفقترين برنامه ها در جهت كنترل بيماري ایدز می باشد.

11- بازنگری در قوانین مربوطه و وضع مقررات مناسب در مواردی که خلاء قانونی وجود دارد، ضروری است. بدین منظور لازم است دولت با ارائه لوايح مناسب به حمايت قانوني از اينگونه بيماران بپردازد.

12-   حق مراقبت بهداشتي يكي از حقوق مصرحه اين گونه بيماران در اعلاميه جهاني حقوق بشر، قوانين اساسي بيشتر كشورهاي اروپايي و از جمله قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران است. در نتیجه بر دولت لازم است تا اقدامات لازم برای تضمین این حق و حل مشکلات بهداشتی این بیماران را به عمل آورد.

13-   ضروری است با ايجاد زمینه و بستر لازم، وسایل پیشگیری و درمان مناسب، آزمایشهای اوليه محرمانه و داوطلبانه همراه با مشاوره رايگان در دسترس همگان قرار گيرد.

14-   سيستم بهداشتي کشور جهت ساماندهي اين معضل نه تنها به پزشكاني كارآمد با دانش كافي در زمينه مسائل تشخيصي و درماني، بلکه به مديران قابل با اطلاعات و مهارتهاي مديريتي، روانشناختي، حقوقي و در يك كلمه ديد جامعه نگرانه نيازمند است.

15-   به منظور هماهنگی و جلوگیری از موازی کاری و کنترل و نظارت بر فعالیت هایی که ارگانهای دولتی و سازمانهای مردم نهاد در زمینه مبارزه با ایدز انجام می دهند و دستیابی به برنامه ای جامع در این زمینه پیشنهاد می شود، بنیاد ملی مدیریت ایدز تشکیل گردد تا با تمرکز همه جانبه بر موضوع به سیاستگزاری و برنامه ریزی در این زمینه بپردازد.