چالش های اخلاقی هوش مصنوعی
طرح تحقیقاتی «بررسی چالشهای اخلاقی هوش مصنوعی در مراقبتهای بهداشتی و درمانی: مرور
سیستماتیک»
با سلام و احترام خودتان را معرفی بفرمایید و طرح انجام یافته را به اختصار شرح دهید؟
با سلام و عرض ادب، اینجانب مهرداد تیموری دانشآموخته دکتری تخصصی حقوق جزا و جرمشناسی
و نیز مدیر گروه حقوق هوش مصنوعی و پژوهشگر مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی هستم. که به
پژوهش در حوزه حقوق و اخلاق هوش مصنوعی مشغول هستم. طرح مصوب اینجانب با همکاری استاد
محترم جناب آقای دکتر محمود عباسی در خصوص بررسی چالشهای اخلاقی هوش مصنوعی در
مراقبتهای بهداشتی و درمانی به انجام رسید.
یکی از مؤلفههای پزشکی مدرن استفاده از فناوری هوش مصنوعی است چراکه هوش مصنوعی
کاربردهای زیادی در مراکز درمانی و مراقبتهای بهداشتی و پزشکی دارد. از درمان، تشخیص تا
مدیریت سلامت جمعیت. در درمان، هوش مصنوعی چشماندازهایی را ارائه میدهد که در هدایت درمان
دارویی و پیشبینی نتایج درمان میتواند مورد استفاده قرار گیرد و در پزشکی دقیق کمک کند. لذا یکی
از زمینههایی که هوش مصنوعی در آن موج میزند، تشخیص است. این نوآوری را در پزشکی هوشمند
میتوان استفاده نمود. جدا از توسعه روزافزون هوش مصنوعی در مراقبتهای بهداشتی و درمانی، با
چالشهای نیز همراه است که فرصتها و محدودیتهایی را برای زندگی ما ایجاد میکند که ازجمله
چالشهای اخلاقی در مراقبتهای بهداشتی و درمانی میباشد که این عرصه با آن روبرو است.
به چه دلیل این طرح را انتخاب کردید و چه دغدغههایی در کشور در این خصوص وجود دارد؟
لازم به ذکر است که پرداختن به موضوعات مبتلابه اخلاقی و بهداشتی و درمانی در جامعه امری
ضروری و در زمره پژوهشهای مورد نیاز در جامعه میباشد. از سویی نیز مساله هوش مصنوعی به
عنوان موضوع نو در علوم پزشکی میباشد و نیاز است که چالشهای آن در سیستم بهداشتی مورد
بررسی قرار بگیرد.
ازجمله دغدغههای اخلاقی هوش مصنوعی در مراقبتهای بهداشتی و درمان که موردتوجه است در
خصوص جمعآوری دادهها توسط الگوریتمهای خاص که منجر به آزمایش و تجزیهوتحلیل دادههای
پزشکی مبتنی بر رایانه انجام میپذیرد. در تعداد دفعات مراجعه به بیمارستان توسط افراد محروم ازنظر
اقتصادی در مقایسه با بیماران مرفه ممکن است باعث ایجاد اختلاف در حجم دادههای بزرگ موجود از
جوامع مختلف در جامعه گردد؛ در این میان عدم ارائه اطلاعات خاصی توسط برخی از بیماران به
کارکنان مراقبتهای بهداشتی که این امر باعث ایجاد ناهمگونی در استانداردسازی دادهها میشود.
همچنین، هک احتمالی، نقض دادهها و افشای اطلاعات پزشکی بیماران منجر به بروز مسائل اخلاقی
هوش مصنوعی در مراقبتهای بهداشتی و درمانی میشود.
با توجه به مطالعات و بررسی هایی که انجام داده اید، آیا تاکنون در آثار علمی به این موضوع توجه
نشده است؟
با ملاحظه یافتهها و نتایج سوابق پژوهش، میتوان اذعان داشت که چالشهای اخلاقی استفاده از
هوش مصنوعی در مراقبتهای بهداشتی و درمانی بهطور خاص مورد بررسی قرار نگرفته است. از
همین رو، نوآوری تحقیق در خصوص بررسی چالشهای اخلاقی هوش مصنوعی در مراقبتهای
بهداشتی و درمانی، کاملاً روشن است.
با توجه به اینکه طرح شما به طور خاص مسئله چالشهای اخلاقی هوش مصنوعی در مراقبتهای
بهداشتی و درمانی را مورد توجه قرار داده است، لطفاً بیان نمایید که چگونه میتوان این مشکل را
برطرف نموده و یا بروز آنرا به حداقل رساند؟
هر فناوری مبتنی بر هوش مصنوعی که برای استفاده در مراقبتهای بهداشتی و درمانی و نظام سلامت
در نظر گرفته میشود، باید کارآمد، ایمن، استاندارد و تنظیمشده باشد. چنین فناوریهایی تنها در صورتی
میتوانند کارآمد باشند که با نظارت و ارزشیابی در مراقبتهای بهداشتی و درمانی پیادهسازی شوند. لذا،
فناوریهای جدید متمرکز بر کاربردهای هوش مصنوعی در نظام سلامت باید به گونهای هدایت شوند که
اطمینان حاصل شود که ابزارهای مورد استفاده هوش مصنوعی عمدتاً به رفع چالشهای به وجود آمده
کمک میکنند.
از سویی نیز، سیاستگذاران نظام سلامت باید سیاستهایی را در راستای استفاده از هوش مصنوعی در
پزشکی و تولید فناوریهای پزشکی مبتنی بر هوش مصنوعی تدوین و همچنین دستورالعملهایی را برای
پزشکان و سایر کادر درمان که از فناوریهای نوین در مراقبتهای بهداشتی و درمانی استفاده میکنند،
ایجاد کنند تا اینکه از خطرات احتمالی و پیامدهای پیشآمده جلوگیری گردد.
در نهایت چنانچه سخن پایانی برای مخاطبان دارید لطفاً بفرمایید.
وقتی نوبت به فناوریهایی میرسد که از آنها برای خدمات بهداشتی و درمانی و نظام سلامت استفاده
میکنیم، تصمیمات ما باید مبتنی بر رعایت اصول اخلاقی باشد که کرامت انسانی را نقض نکند، لذا باید
تلاش شود با استانداردسازی برنامههای کاربردی هوش مصنوعی را در همه زمینههای علوم پزشکی
پوشش دهند.
همچنین، تقویت تحقیقات در مورد مسائل اخلاقی هوش مصنوعی و کاربرد آن به صورت بین رشته ای ضرورت دارد.