مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی

 با سلام و احترام خودتان را معرفی بفرمایید و طرح انجام یافته را به اختصار شرح دهید؟

با سلام و احترام ، اینجانب فاطمه استبصاری ، عضو هیات علمی دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می باشم.

طرح عوامل مؤثر بر رفتارهای پیشگیرانه عابرین پیاده در ایمنی رانندگی با رویکرد مدل اعتقاد بهداشتی در سال 1402 در مرکز اخلاق و حقوق پزشکی تصویب شد و پس از انجام طرح که به صورت مقطعی به بررسی رفتارهای پیشگیرانه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ایمنی رانندگی با مدل اعتقاد بهداشتی می پرداخت، مقاله ان در مجله Bull Emerg Trauma در ماه گذشته به چاپ رسید.

با توجه به گزارش نهایی طرح عوامل مؤثر بر رفتارهای پیشگیرانه عابرین پیاده در ایمنی رانندگی با رویکرد مدل اعتقاد بهداشتی (HBM)، به سئوالات نشست خبری پاسخ دهید:

دلیل انتخاب طرح عوامل مؤثر بر رفتارهای پیشگیرانه عابرین پیاده در ایمنی رانندگی با رویکرد مدل اعتقاد بهداشتی (HBM) و دغدغه‌های کشور:

ما این موضوع را به دلیل اهمیت بالای آن در کاهش تصادفات و تلفات جاده‌ای در کشورمان انتخاب کردیم. با توجه به آمارهای نگران‌کننده مرگ و میر ناشی از سوانح رانندگی و به‌ویژه سهم بالای عابرین پیاده در این حوادث، نیاز به درک بهتر عوامل روانشناختی و اجتماعی مؤثر بر رفتارهای پیشگیرانه این گروه احساس می‌شود. کشور ما با چالش‌هایی در زمینه آموزش، فرهنگ‌سازی و زیرساخت‌های ایمنی مواجه است، بنابراین بررسی عوامل فردی و اجتماعی با رویکرد نظری مانند مدل باور بهداشتی می‌تواند راهکارهای موثری برای طراحی مداخلات هدفمند ارائه دهد.

 آیا تاکنون در آثار علمی به این موضوع توجه نشده است؟

مطالعات قبلی بیشتر بر روی عوامل رفتاری رانندگان، عوامل محیطی و زیرساخت‌های ایمنی تمرکز داشته‌اند، اما پژوهش‌های محدودی در حوزه رفتارهای پیشگیرانه عابرین پیاده، به ویژه با رویکرد نظری مانند HBM، انجام شده است. بنابراین، مطالعه ما به عنوان یکی از معدود  پژوهش ها در این حوزه است که با بهره‌گیری از مدل اعتقاد  بهداشتی، نقش مهمی در پر کردن این خلأ دارد و می‌تواند به توسعه سیاست‌ها و برنامه‌های آموزشی مؤثر کمک کند.

توجه به اینکه طرح شما به طور خاص مسئله رفتارهای پیشگیرانه عابرین پیاده در ایمنی رانندگی می پردازد، لطفاً بیان نمایید که چگونه می­توان به سطح بالایی رفتارهای پیشگیرانه در این قشر پرداخت؟

برای ارتقاء سطح رفتارهای پیشگیرانه عابرین پیاده، نیازمند رویکردهای چندجانبه هستیم:

• آموزش‌های هدفمند و مداوم در مدارس، دانشگاه‌ها و در قالب کمپین‌های عمومی، با تمرکز بر افزایش درک خطر و فواید رعایت قوانین ترافیکی.
• بهره‌گیری از رسانه‌های جمعی و فضای مجازی برای انتقال پیام‌های ایمنی و تغییر نگرش‌ها.
• مشارکت فعال خانواده‌ها و جامعه محلی در ترویج فرهنگ ایمنی.
• بهبود زیرساخت‌ها، مانند ایجاد پیاده‌روهای امن، علامت‌گذاری واضح و نصب تجهیزات هشداردهنده، تا موانع محیطی را کاهش دهیم.
• همکاری با نهادهای پلیس و نهادهای مدنی برای اجرای برنامه‌های نظارتی و تشویقی که رفتارهای مثبت را تقویت کند.
• با تلفیق این استراتژی‌ها، می‌توان به سطح بالایی از رفتارهای پیشگیرانه دست یافت و در نتیجه کاهش حوادث را شاهد بود.

در نهایت چنانچه سخن پایانی برای مخاطبان دارید لطفاً بفرمایید.

در پایان، تأکید می‌کنم که ایمنی جاده‌ها و حفاظت از عابرین پیاده، نیازمند همت جمعی و تغییر نگرش‌های فردی است. هر کدام از ما، چه در نقش عابر پیاده و چه در نقش راننده، مسئولیت داریم تا با رعایت قوانین، آموزش دیدن و توجه به رفتارهای ایمن، سهم خود را در کاهش تصادفات و حفظ جان هم‌وطنان‌مان ایفا کنیم. ترویج فرهنگ ایمنی و استفاده از یافته‌های علمی مانند مدل باور بهداشتی، راهکارهای موثری برای بهبود وضعیت کنونی است. بیایید با هم، جاده‌هایی امن‌تر را برای آینده فرزندان‌مان بسازیم.

با تشکر از توجه شما.