دکتر علیرضا زالی – رییس دانشگاه و رییس شورایعالی مرکز تحقیقات اخلاق وحقوق پزشکی در دومین کنگره سراسری اخلاق پزشکی قم به عنوان اولین سخنران جامع کنگره در زمینه "نقش اخلاق پزشکی درنظام جامع سلامت " به ایراد سخنرانی پرداخت .

وی در سخنرانی خود به "رابطه پزشک وبیمار " وفضیلت های اخلاقی  " به عنوان دو محور اصلی اخلاق پزشکی سنتی اشاره کرد و به عوامل جدی تأثیر گذار در تحول  مسائل اخلاق پزشکی ، وجوه ممیزه اخلاق زیستی با اخلاق پزشکی ومسائل مربوط به سیاستگذاری نظام سلامت پرداخت .

دکترزالی با اشاره به تعیین سطوح تخصصی کلان منابع ، عدالت را مهمترین ملاحظه اخلاقی درتخصیص کلان منابع دانست وبا ارائه راهکارهای بنیادی به نقش وتأثیر اخلاق بر نظام جامع سلامت پرداخت .وی در امر تخصیص کلان منابع توجه به سه نکته را  حائز اهمیت دانست :

1- باید بدانیم که تصمیم های ما لاجرم بر زندگی افراد حقیقی تأثیر گذار است.

2- باید آمادگی آن را داشته باشیم که این تصمیمات را به شکلی منصفانه اتخاذ کنیم و اجازه ندهیم آنها که توان بیشتری برای بیان آراء و اعتراضات خود دارند بیشتر از آنان که چنین امکاناتی ندارند از منابع موجود برخوردار شوند.

3- سیاستگذاری در این خصوص باید واجد حدی از انعطاف پذیری باشد تا تغییراتی که در آینده ممکن است ضرورت یابند امکانپذیر باشد.

وی تأکید کرد اخلاق زیستی باید به این سؤال پاسخ دهد که چه بخشی از منابع نظام سلامت باید صرف رسیدگی به مشکلات افراد سالخورده شود. از یکسو، دین اجتماع به خدمات گذشته این افراد ایجاب می کند که بخش مهمی از منابع بخش خدمات سلامت صرف رفع مسائل آنان شود. این امر مبتنی بر اخلاق وظیفه گرا است.

اخلاق در سیاستگزاری و اخلاق در نظام سلامت از مباحث اخلاق پزشکی مدرن هستند. نظر به اهمیت مباحث و مسائل این حوزه و تبعات تصمیم گیریها در این سطح که شامل همه آحاد جامعه می شود، ضروری است تا اندیشمندان اخلاق پزشکی با نگاهی ژرف به مبانی فلسفی و آموزه های دینی از یکسو و شرایط و نیازهای اجتماعی طبقات و گروههای مختلف مردم و رعایت اصل انصاف و عدالت به تدوین نظریه ای جامع در این حوزه و بخصوص مبحث چالش برانگیز تخصیص منابع محدود در بخش سلامت بپردازند.

دکتر زالی در این سخنرانی ، به طراحی وتصویب دوره فلوشیپ اخلاق زیست پزشکی برای توانمند سازی مدرسین اخلاق پزشکی دانشگاههای علوم پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی که برای نخستین بار در کشور ودرخاور میانه اجرا می شود ، اشاره کرد وآن را در راستای مباحث نو وآکادمیک به عنوان برنامه راهبردی دانشگاه علوم پزشکی در بسط وگسترش اخلاق ونهادینه کردن آن ذکر کرد.



این دوره شامل دو بخش آموزشی و پژوهشی است. دانشجویان اولین دوره در حال اتمام بخش پژوهشی بوده و آزمون ورودی دومین دوره نیز در آینده ای نزدیک با شرکت داوطلبانی از اعضاء هیئت علمی دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور برگزار خواهد شد. این مدل از آموزش اخلاق زیست پزشکی می تواند سرمشق خوبی برای  کشورهای اسلامی باشد که خواهان تلفیقی از مباحث مدرن دراین رشته و آموزه های دینی و معنوی هستند.

یکی دیگر از اقدامات ضروری در راستای بسط اخلاق پزشکی در نظام سلامت، تربیت  دانشجویان درمقاطع کارشناسی ارشد و دکتری است که  دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی همگام با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در صدد راه اندازی  دوره های فوق الذکر است. دیدگاه ویژه دانشگاه در این مبحث فراهم نمودن  امکان شرکت داوطلبان از حوزه های معرفتی گوناگون همچون فلسفه، فقه، پزشکی، حقوق، الهیات و علوم اجتماعی است تا بدین وسیله ماهیت میان رشته ای اخلاق پزشکی نیز حفظ گردد.

 از ویژگی های بارز این دوره، هم اندیشی و تبادل آراء و افکار میان اندیشمندان  حوزه های فلسفه، حقوق، فقه، الهیات و پزشکی است که طی آن فراگیران با  ملاحظات گوناگون اخلاقی  در مباحث و مسائل پزشکی و علوم زیستی آشنا می شوند. راه اندازی مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی با پنج گروه  تاریخ پزشکی، اخلاق پزشکی، فقه پزشکی، حقوق پزشکی و پزشکی قانونی در راستای این سیاست منطقی و بنیادی بوده است که ما فقیه و فیلسوف و حقوقدان و پزشک را در کنار یکدیگر بنشانیم تا برای فائق آمدن بر چالش های نظام سلامت چاره ای بیندیشند.

دکتر زالی در بخش دیگری از سخنرانی خود به راه اندازی گرایش اخلاق زیستی برای دانشجویان برگزیده پزشکی اشاره کرد که در این دوره داشنجویان پزشکی علاوه بر برنامه ریزی هفت ساله پزشکی خود 32واحد درزمینه اخلاق زیستی ،اخلاق پزشکی ، فقه پزشکی ، حقوق پزشکی ، فلسفه اخلاق ، اخلاق بالینی ، اخلاق حرفه ای و...می گذرانند واین دانشجویان پس از فارغ التحصیلی به خوبی می توانند تصمیم گیری اخلاقی کنند واین برنامه ای است که گروه اخلاق پزشکی ومرکز تحقیقات اخلاق وحقوق پزشکی ما دنبال می کنند و ما به این دوره بیش از دوره فلوشیپ امیدواریم .به نظر می رسد  که این برنامه ها می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات وچالشهای ما در حوزه پزشکی باشد .