کارگاه تخصصی اخلاق و حقوق پزشکی یک شنبه 90/7/17همزمان با میلاد باسعادت ثامنالحجج-  علی بن موسی الرضا (ع) توسط مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و با همکاری معاونت آموزشی بیمارستان طالقانی در تالار نور این بیمارستان برگزار شد. در این کارگاه آموزشی ابتدا دکتر محمود عباسی- رییس مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی و دبیر علمی کارگاه ضمن خیر مقدم و خوش آمدگویی به شرکت کنندگان تقارن برگزاری این کارگاه را با میلاد امام رضا (ع) میمون و مبارک دانست و اظهار امیدواری نمود که برگزاری این کارگاه ها با قوت و سرعت بیشتری در تمام بیمارستان های تابعه دانشگاه عملی شود تا پزشکان و کادر پزشکی ضمن آشنایی با موازین اخلاقی و حقوقی بتوانند بر چالش ها و مسایل موجود فایق آیند. رییس  مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی با اشاره به توصیه و تأکید سرپرست محترم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مبنی بر بسط و گسترش اخلاق پزشکی و نهادینه کردن آن، اظهار داشت دغدغه همه ما این است که اقدامات درمانی در چارچوب موازین شرعی و با رعایت مسایل اخلاقی صورت پذیرد. بر این اساس ما برآنیم تا کارگاه های تخصصی اخلاق و حقوق پزشکی را با هدف آشنایی پزشکان و کادر درمانی با اخلاق و حقوق پزشکی در تمام بیمارستان ها به شکلی منظم برگزار کنیم و در این راستا از تمامی همکاران دعوت می کنیم تا ما را در این مسیر یاری نمایند. دکتر محمود عباسی سپس به بیان جایگاه اخلاق پزشکی در نظام جامع سلامت پرداخت و با اشاره به سابقه چندین ساله این مقوله رابطه پزشک و بیمار و فضیلت های اخلاقی پزشک را دو محور اصلی برشمرد و بیان داشت یک پزشک قبل از اقدام برای درمان باید صلاحیت لازم جهت طبابت را داشته باشد.

دبیر علمی کارگاه اخلاق و حقوق پزشکی در ادامه بیاناتش پیشرفت های روزافزون پزشکی و فناوری های نوین زیستی را یکی از مهمترین موارد چالش برانگیز عرصه پزشکی عنوان کرد و از سیاستگذاران نظام سلامت خواست تا در این زمینه چاره اندیشی کنند و با وضع قوانین و مقررات مورد نیاز و مناسب به حل مشکلات و مسایل موجود بپردازند. وی افزود اخلاق حرفه ای امروزه در تمامی رشته ها مورد توجه است و خاص رشته پزشکی نیست. ولی در این رشته به دلیل این که با حیات و ممات افراد بشر در ارتباط است بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. دکتر عباسی- مدیر گروه اخلاق پزشکی دانشگاه ادامه داد: نظریه پترنالیسم و پدر سالاری که در گذشته رواج داشت، امروزه اعتبار خود را از دست داده است. در تصمیم گیری برای درمان دیگر تنها پزشک تصمیم گیرنده نیست بلکه بیمار نیز حق مشارکت دارد و باید برای فرایند درمان خویش تصمیم گیری نماید. بحث خرید و فروش اعضای پیوندی از مباحث داغ و چالش برانگیزی است که باید به آن توجه شود. در بسیاری از کشورها سودجویان با قاچاق اعضا و اقدامات غیر قانونی دیگر، مسایل بحث برانگیزی را مطرح کرده اند و لذا باید برای رفع این مشکلات گام های مؤثری برداشت. دکتر عباسی در ادامه بیاناتش یکی از وجوه ممیزه اخلاق زیستی از اخلاق پزشکی را ماهیت انتقادی و اندیشمندانه آن دانست که به مسایل اخلاقی ناشی از افزایش خارق العاده توانایی بشر می پردازد. رییس  مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی در پایان سخنانش با اشاره به چهار اصل استقلال و خودمختاری، سودرسانی، زیان نرساندن و عدالت، خواستار آموزش اخلاق در  نظام سلامت شد و از مسئولین خواست تا با تدوین لایحه ای جامع و مانع بتوانند پاسخگوی نیازهای جامعه باشند و کادر پزشکی را در مواجهه با موارد بحث برانگیز یاری نمایند. دکتر عباسی همچنین تشکیل کمیته های اخلاق و معنویت بیمارستانی را از اقدامات شایسته مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی از سال 86 عنوان کرد و از راه اندازی و فعالیت خوب و مستمر این کمیته  در بیمارستان طالقانی ابراز خرسندی نمود و از تمام کادر بیمارستان خواست تا به این کمیته  بپیوندند و با دانشجویان PhD اخلاق پزشکی که خود بانی و علاقمند به مشارکت در این زمینه هستند همکاری نمایند.

در ادامه مراسم دکتر عباس حاج فتحعلی- رییس بیمارستان طالقانی اخلاق پزشکی را یکی از حلقه های مفقوده نظام سلامت دانست که بدون آن پیکره درمان به هم می ریزد. وی محورهای توجه به اصول اخلاقی و مسایل حقوقی در بیمارستان های آموزشی را اصول اخلاقی در درمان بیماران، اصول اخلاقی در آموزش فراگیران، اصول اخلاقی در پژوهش های بالینی و اصول اخلاقی در مدیریت بیمارستان برشمرد و شایعترین عامل عدم رضایت بیمار از پزشک را عدم برقراری ارتباط صحیح بین پزشک و بیمار و در نتیجه عدم کسب نتیجه مطلوب و قصور واقعی پزشک دانست. وی سپس افزود ما باید نگاهی جامع و کل نگر به بیمار داشته باشیم، رویکردی یکپارچه را برای درمان وی انتخاب کنیم، منشور حقوق بیمار را رعایت کنیم و به قوانین و مقررات موجود احترام بگذاریم. بر این اساس تمام کادر درمانی اعم از پزشک، پیراپزشک، شرکت های بیمه ای و مدیریت بیمارستان باید جامع بین و کل نگر باشند. باید اطلاعات لازم و کافی را در اختیار بیمار قرار داد، به بیمار حق انتخاب داد تا آگاهانه و آزادانه تصمیم گیری نماید، حریم خصوصی بیمار و رازداری را رعایت نمود و به ارائه خدمات مطلوب و درخور بیمار پرداخت. رییس بیمارستان طالقانی در پایان برقراری ارتباط صمیمانه پزشک با بیمار را بسیار مهم عنوان کرد و فرمود ارتباط صمیمانه قلب طبابت است و صداقت مهم-ترین عنصر در تحکیم این رابطه می باشد.

در ادامه مباحث مطرح شده دکتر محسن فدوی از دانشجویان PhD اخلاق پزشکی ضمن ارائه تعریفی جامع از اخلاق، اظهار داشت اخلاق پزشکی شاخه¬ای از اخلاق است که صاحبان حرف پزشکی باید آن را بدانند و به آن عمل نمایند. وی اخلاق پزشکی را فعالیتی تحلیلی دانست که باید طی آن افکار، عقاید، تعهدات، روش رفتار، احساسات، استدلالات و بحث های مختلف در تصمیم گیری های اخلاق پزشکی به صورت دقیق و انتقادی بررسی شود و در موارد لازم دستورالعمل هایی صادر گردد. 

دکتر مهرزاد کیانی- معاون پژوهشی مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی از دیگر سخنرانان این مراسم بود.  وی با تشریح کمیته های اخلاق و معنویت بیمارستانی، آنها را جزء لاینفک اجرای امور اخلاقی و حقوقی بیمارستان ها برشمرد و با اشاره به سابقه این کمیته ها در ایران و دیگر کشورها به اهداف اولیه و ثانویه، وظایف، اعضای تشکیل دهنده و برنامه¬های آنها پرداخت. دکتر کیانی مهمترین نقش کمیته های اخلاق و معنویت بیمارستانی را نقش مشاوره¬ای آنها عنوان کرد و متذکر شد با وجود این کمیته ها تخلفات پزشکی کاهش می یابد و امکان رسیدگی سریع به شکایات بیماران فراهم می گردد.

سپس دکتر شبنم بزمی- عضوهیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و مدیر اجرایی مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی و نیز دکتر سعید بیرودیان- از دیگر دانشجویان PHD اخلاق پزشکی سخنرانی خود را با عنوان «رضایت و برائت در پزشکی» و «رازداری در پزشکی» ایراد نمودند و در پایان مراسم به سؤالات شرکت کنندگان پاسخ داده شد.