کنفرانس شبیه سازی از منظر فقه، حقوق و اخلاق در تاریخ 28 اردیبهشت ماه در سازمان پزشکی قانونی کشور برگزار گردید.

کنفرانس شبیه سازی از منظر فقه، حقوق و اخلاق در تاریخ 28 اردیبهشت ماه در سازمان پزشکی قانونی کشور برگزار گردید.در این کنفرانس یک روزه در خصوص موضوعاتی نظیر شبیه سازی از منظر اخلاق، شبیه سازی از منظر فقه، شبیه سازی از منظر حقوق پزشکی، تخلفات و مسئولیت پزشکی ناشی از شبیه سازی، شبیه سازی از منظر حقوق بین الملل مورد بحث و گفتگو قرار گرفت. کنفرانس فوق دارای امتیاز بازآموزی ویژه متخصصین پزشکی قانونی، بیماریهای زنان و زایمان، پاتولوژی، پزشکان عمومی، متخصصان روانپزشکی، دکتری و کارشناسی ارشد علوم آزمایشگاهی و کارشناسان مامایی بود. در این کنفرانس یک روزه آقای دکتر عباسی- دبیر علمی کنفرانس در خصوص شبیه سازی از منظر حقوق پزشکی، آقای دکتر سعید نظری توکلی در زمینه  شبیه سازی از منظر فقه و دکتر احسان شمسی گوشکی در خصوص شبیه سازی از منظر اخلاق به سخنرانی پرداختند.

در این کنفرانس دبیر علمی کنفرانس بر لزوم رفع خلاء های قانونی در مورد شبیه سازی انسانی و حتی جرم انگاری آن تاکید کرد.

دکتر محمود عباسی- رییس مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی و دبیر علمی کنفرانس در سخنان خود با بیان این مقدمه که فقدان موضع فقهی- قانونی در کشور نسبت به شبیه سازی انسانی یک خلاء جدی محسوب می شود، گفت که بر اساس اصل چهارم قانون اساسی همه قوانین باید در چارچوب موازین اسلامی باشد. در حوزه شبیه سازی انسانی قانون خاصی در کشور نداریم و باید به فتوا های معتبر یا اخلاقیات مراجعه کنیم. دکتر عباسی در ادامه سخنان خود بر این نکته تاکید کرد در حالیکه کلیسای کاتولیک نه تنها شبیه سازی انسانی بلکه همه و هر آنچه را که بر خلاف طبیعت باشد بر نمی تابد و حتی بسیاری از فقهای اهل سنت شبیه سازی انسانی را نوعی دخالت در کار خداوند می دانند برخی فقهای شیعه نه تنها آن را دخالت در امر خداوندی نمی دانند بلکه انجام آنرا موجب شناخت بیشتر خداوند می دانند.

وی در ادامه تاکید کرد در جامعه ما یک مبنای فقهی برای وضع قانون در این حوزه وجود ندارد و ما نمی توانیم خودمان را از مباحثی که مطرح می شود، بی نیاز بدانیم. دکتر عباسی با اشاره به سیر تحول قوانین این حوزه از نظر حقوق بشر بین‌المللی، تصریح کرد: در بسیاری از کشورها به ممنوعیت مطلق شبیه‌سازی انسان رای داده‌اند ولی در کشور ما این موضوع تا کنون مورد بحث و بررسی قانونگذار قرار نگرفته است و قانونگذار باید موضع مشخص نظام جمهوری اسلامی در این باره را بیان کند.

دکتر سعید نظری توکلی از متخصصان فلسفه و فقه و اصول به عنوان یکی دیگر از سخنرانان این کنفرانس تاکید کرد: شباهت شبیه سازی درمانی و باز تولیدی در تولید یک یا چند رویان انسانی است و اگر بخواهیم شبیه سازی را از منظر فقهی بررسی کنیم، اول باید مشخص کنیم از چه نوع شبیه سازی صحبت می کنیم. اگر از شبیه سازی درمانی صحبت کنیم، ادبیاتمان با شبیه سازی باز تولیدی متفاوت خواهد بود. این دو موضوع را می‌توان در بعد حکم تکلیفی و مدنی توضیح داد. وی در ادامه سخنان خود تاکید کرد: نظر غالب فقهای اهل سنت این است که تولید مثل غیر جنسی در حوزه انسانی عملی نا مشروع است و دلایل آن را لزوم تولید مثل جنسی، آشفتگی در نسب، تزلزل نهاد خانواده و ترویج رفتارهای غیر اخلاقی عنوان می‌کند. در میان فقهای شیعه دو دیدگاه متمایز وجود دارد. فقهایی هستند که تولید مثل غیر جنسی را در مورد انسان جایز دانسته‌اند و به مشروعیت این عمل فتوا داده‌اند و در مقام استدلال و اصل حلیت و جواز و فقدان دلیل بر حرمت اشاره کرده‌اند. همچنین در این کنفرانس دکتر احسان شمسی، مدیر گروه اخلاق زیستی ستاد توسعه زیست‌فناوری به ایراد سخنرانی پرداخت. تاکید وی در این سخنان این بود که نمی توانید کسی را در ادبیات اخلاقی در دنیا پیدا کنیدکه از شبیه سازی باز تولیدی دفاع کند. وی اخذ رضایت بیمار و تیم درمانی و پژوهشی را برای انجام شبیه سازی لازم دانسته و خاطر نشان کردکه باید بررسی شود اهدا کنندگان تخمک، رضایت به این کار دارند و آیا مجوزی از آنها گرفته می شود؟ اگر رضایت نداده باشند طبق قوانین موضوعه می توان آن را رد کرد.

همچنین دکتر مسعود قادی پاشا عضو هیات علمی سازمان پزشکی قانونی کشور در این همایش درباره گرفتن رضایت نامه آگاهانه برای آزمون های ژنتیک گفت که باید به فرد گفت خون او واقعاً به چه منظوری مورد استفاده قرار می گیرد و پیامد های یافته های غیر طبیعی برای او و خویشاوندانش چیست.

دکتر حسین آل کجباف، مدیر گروه حقوق بین‌الملل دانشگاه پیام نور نیز در این کنفرانس اظهار کرد: سازمان ها و شوراهای بین‌المللی در یکسان سازی قواعد بین‌المللی در خصوص شبیه سازی انسانی و غیر انسانی توفیق پیدا نکرده‌اند. دغدغه سازمان های بین المللی بیشتر مبتنی بر این است که اگر همانند سازی انسان صورت گیرد، اصل کرامت انسانی زیر سوال می رود و ما نمی توانیم حقوق و آزادی های بشر را استیفا کنیم. در ادامه این کنفرانس، دکتر علی اصغر قربانی، پزشک قانونی و کارشناس ارشد حقوق جزا نیز درباره شبیه سازی از منظر حقوق جزا با تاکید بر تفاوت میان شبیه سازی درمانی و شبیه سازی انسانی، به چالش های شبیه سازی انسانی پرداخت و سیر موضع گیری های بین المللی در خصوص شبیه سازی را مورد اشاره قرار داد.