دکتر محمود عباسی -رئیس مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی و مدیر گروه اخلاق زیستی کرسی حقوق بشر، صلح و دموکراسی یونسکو: کنشگری حقوق زنان در پرتو اسناد بین المللی حقوق بشر

یکی از ویژگی‌های حقوق بین الملل در ابتدای قرن 21 توسعه چشمگیر آن در زمینه حقوق زنان است. در زمان تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر تا کنون بیش از 20 سند حقوق بین المللی در زمینه حقوق زنان به تصویب رسیده است.در این راستا کنوانسیون 1979 محو هر گونه تبعیض علیه زنان ، نامه عمل نایروبی- پکن ، اعلامیه توسعه هزاره- میثاقین از جمله آنهاست. این اسناد به تردیدها درباره جهانی بودن حقوق بشر زنان پایان داده و در واقع این موضوع منعکس کننده آنست که تبعیض علیه زنان ریشه در فرهنگ و آداب و رسوم جوامع دارد.

یکی از شاخص‌های هر تمدنی را باید در دیدگاه آن تمدن به وضعیت زنان دانست که نیمی از جوامع انسانی را تشکیل می‌دهند.

صبغه غالب رویکرد اسناد بین المللی و حقوق بشری به زن معطوف و توجهات به تساوی جنسیتی زن ومرد می‌باشد و متأسفانه به خصوصیات حقیقی- فطری، خدادادی زنان و به خصوص جمعیت و نهاد مقدس خانواده و تفاوت کارکردی نهاد خانواده نسبت به دیگر نهادهای قراردادی توجه نشده است.

نظام حمایت از حقوق بشر زنان مشتمل بر نظام بین المللی و نظام‌های منطقه‌ای در طول تاریخ پس از جنگ جهانی دوم نشان می‌دهد که کشورها در نظام بین الملل علاقمند به مشارکت زنان در امور حقوق بشر هستند اما با دستیابی به نتیجه مطلوب فاصله زیادی وجود دارد.

زنان در بسیاری از کشورهای جهان به ویژه کشورهای در حال توسعه از نابرابری‌های بسیاری رنج می‌برند و در حالی که توسعه بدون مشارکت فعال آنها مفهومی ندارد کمتر از مردان در امکانات بهداشتی- درمانی- آموزشی اقتصادی اجتماعی و ... دسترسی دارند. و در ممعرض ، خشونت نابرابری و تبعیض قرار دارند.

زنان در کشورهای توسعه یافته دارای موقعیت بسیار مهم و تعیین کننده‌ای هستند و برای تحقق اهداف توسعه پایدار می‌توانند مسئولیت‌های جدی و مهمی را به عهده گیرند و با تزریق افکار و ایده‌های خود بر کالبد اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جامعه مسیر رشد و توسعه را هموارتر کنند.

گزارش 2020 مجمع جهانی اقتصاد از شکاف جنسیتی ، نابرابری جنسیتی در کلیه حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و سیاسی، چالش‌های زیادی فراروی زنان  قرار داده و نه تنها آنها را از دستیابی به حقوق خود محروم نموده بلکه کشورها را در بهره مندی از پتانسیل‌های بالقوه زنان باز داشته است طبق این گزارش که شکاف‌های جنسیتی 153 کشور جهان را مورد مطالعه قرار داده هر چند شکاف جنسیتی نسبت به گذشته اندکی بهبود یافته اما همچنان با شرایط مطلوب فاصله زیادی دارد.

شاخص‌های مذکور در مجموع و به طور میانگین 4/31 درصد با برابری کامل فاصله دارند که این امر نشان دهنده عدم توانایی کشورها در تأمین کامل حقوق زنان است. متاسفانه رتبه ایران 148 در بین 153 کشور است.

روابط عمومی مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی