مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی

با توجه به گزارش نهایی طرح تبیین وضعیت سوگ در خانواده های اهدا کننده عضو، به سؤالات نشست خبری پاسخ دهید:

با سلام و احترام، خودتان را معرفی بفرمایید و طرح انجام یافته را به اختصار شرح دهید؟
مرضیه لطیفی هستم، استادیار گروه بهداشت عمومی، دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و به عنوان عضو سابق هیأت علمی مرکز تحقیقات حقوق و اخلاق پزشکی، طرحی با عنوان تبیین وضعیت سوگ در خانواده های اهدا کننده عضو را در این مرکز تصویب نمودیم که با حمایت های کامل مرکز تحقیقات و جناب استاد عباسی این طرح انجام شد و مقاله کیفی آن در مجله Medicine Open Sage با افیلیشن مرکز به چاپ رسید. ضمن عرض تشکر از فرصت ارائه این مطالب، در پاسخ به سؤالات نشست خبری، موارد زیر را توضیح می‌دهم:

۱. دلیل انتخاب طرح تبیین وضعیت سوگ در خانواده های اهداکننده عضو و دغدغه های کشور:
ما این طرح را به منظور درک بهتر و عمیق‌تر از فرآیند سوگ خانواده های اهداکنندگان اعضا انتخاب کردیم، چرا که رضایت خانواده‌ها نقش کلیدی در توسعه فرآیند اهدای عضو دارد و نرخ پایین رضایت خانواده‌ها یکی از موانع اصلی در افزایش تعداد اهدای اعضا است. در کشور ما، به دلیل نبود آگاهی کافی، نگرانی‌های فرهنگی و اجتماعی، و کمبود حمایت‌های روان‌شناختی، خانواده‌ها در مواجهه با مرگ مغزی و تصمیم‌گیری درباره اهدای اعضا دچار چالش‌هایی هستند که نیازمند توجه و برنامه‌ریزی است.

۲. توجه در آثار: با توجه به مطالعات و بررسی‌هایی که انجام داده‌اید، آیا تاکنون در آثار علمی به این موضوع توجه نشده است؟
مطالعات و تحقیقات در حوزه پیوند اعضا بیشتر بر فرآیندهای فنی و عملیاتی تمرکز داشته‌اند و کمتر به ابعاد روان‌شناختی و تجربیات خانوادگان پس از اهدای عضو پرداخته شده است. هرچند در برخی مطالعات محدود، به آثار روانی و احساسات خانواده‌ها اشاره شده است، اما تحقیقات جامع و گسترده‌ای که به صورت تخصصی به بررسی سوگ و تجارب عاطفی خانواده‌های اهداکننده بپردازد، به طور کلی کم است. بنابراین، این حوزه نیازمند مطالعات بیشتر و دقیق‌تر است.

۳. توجه به اینکه طرح شما به طور خاص مسئله سلامت روان خانواده های اهدا کننده می‌پردازد، لطفاً بیان نمایید که چگونه می‌توان به سطح بالایی از معنویت و سلامت در این قشر پرداخت؟
برای ارتقای سطح سلامت روان در خانواده های اهدا کننده عضو، باید برنامه‌های آموزشی و فرهنگی مناسب در مراکز اهدا و پیوند طراحی و اجرا شود. این برنامه‌ها می‌توانند شامل کارگاه‌های مهارت‌های معنوی، آموزش‌های مرتبط با مدیریت استرس، توسعه ذهن‌آگاهی، تمرینات تعمق و مدیتیشن، و ترویج ارزش‌های اخلاقی و انسانی باشد. همچنین، ایجاد فضاهای گفت‌وگو و حمایت روان‌شناختی، تشویق به فعالیت‌های داوطلبانه و اجتماعی، و ترویج فرهنگ همبستگی و همدلی، می‌تواند به سطح بالایی از معنویت و سلامت روان کمک کند.

۴. در نهایت، چنانچه سخن پایانی برای مخاطبان دارید لطفاً بفرمایید.
فرآیند اهدای عضو، فراتر از جنبه‌های فنی، یک مسیر عاطفی و معنوی است که نیازمند درک، همدلی و حمایت همه‌جانبه است. خانواده‌ها باید بتوانند در فضایی امن و آگاهانه تصمیم‌گیری کنند و جامعه باید فرهنگ و آگاهی لازم را در این زمینه تقویت کند. امیدوارم با همکاری و همت جمعی، بتوانیم گامی مؤثر در جهت ارتقای فرهنگ اهدای عضو و حمایت از خانواده‌های داغدار برداریم و به نفع سلامت و زندگی افراد نیازمند، مسیر را هموار کنیم.

به عنوان آخرین مطلب، برای ایجاد درک بهتری از دینامیک‌های خانواده و تجربیات آن‌ها، مفید است که گروه‌های متنوعی از شرکت‌کنندگان، شامل اعضای نزدیک خانواده، دوستان و اعضای تیم‌های هماهنگی اهدا و پیوند، در تحقیقات آینده در نظر گرفته شوند. این رویکرد می‌تواند به غنای داده‌های گردآوری شده کمک کند و درک بهتری از تجربیات خانواده‌ها ارائه دهد.

با تشکر و آرزوی سلامتی و موفقیت برای همگی.