به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، دکتر محمود عباسی – رییس مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی و معاون حقوق بشر و امور بین الملل وزیر دادگستری در واکنش به رفتار دوگانه مسئولان در قبال محصولات تراریخته، حق بر دانستن را از حقوق بنیادین شهروندان دانست و اطلاع از امنیت غذایی و آگاهی از سلامت مواد غذایی را حق مردم توصیف کرد. به دنبال تغییر مدیریت در سازمان حفاظت محیط زیست و تغییر رویکرد این سازمان در قبال محصولات تراریخته که رفتار دوگانه مسئولان و چرخش یکصد و هشتاد درجه ای نگاه مدیران این سازمان را به نمایش می گذارد و موجب سردرگمی مردم و احساس عدم امنیت آنان در قبال برنج تراریخته گردید. خبرنگار صدا و سیما با دکتر محمود عباسی – استاد اخلاق زیستی و حقوق سلامت دانشگاه شهید بهشتی و معاون حقوق بشر و امور بین الملل وزیر دادگستری که مدیریت حقوق شهروندی شهروندان را به عهده دارد گفتگویی انجام داده است که در پی می خوانید:

س- آقای دکتر نظر شما راجع به اظهار نظر رؤسای پیشین و فعلی سازمان حفاظت محیط زیست در قبال برنج تراریخته در کشور چیست ؟

ج – با تشکر از اهتمام شما به این موضوع مهم، قطع نظر از صحت و سقم قضایا و اظهار نظرهایی که پیرامون سلامت یا عدم سلامت محصولات تراریخته وجود دارد بنظر اینجانب این احساس عدم امنیت غذایی که در کشور پیرامون محصولات تراریخته بوجود آمده از فقدان امنیت غذایی بدتر است. با این اظهار نظرهای عجیب و شگفت آور مردم اعتماد خود به مسئولین را از دست رفته می بینند. این چه منطقی است که یک شبه باید ایمان و اعتماد مردم فرو ریزد. این چرخش 180 درجه ای در اظهار نظرهای کارشناسی راجع به محصولات تراریخته غیر قابل توجیه است بخصوص که این اظهار نظرها مبتنی بر کار کارشناسی هم نبوده است. حق بر دانستن یک حق ذاتی و بنیادین است یعنی از حقوقی که اعطا کردنی و سلب کردنی نیست. مردم حق دارند که بدانند چه محصول و فرآورده ای مصرف می کنند. مردم حق دارند از امنیت غذایی و سلامت مواد غذایی مورد استفاده اطمینان حاصل کنند. در همین راستا باید بگوییم که حق بر چسب زدن روی محصولات و تعیین نوع آنها هم یکی از حقوق ذاتی و بنیادین بشری و از حقوق شهروندی مردم است.

س – منظورتان این است که روی همه محصولات و کالاها باید برچسب زد ؟

ج- در اینجا بحث ما راجع به محصولات و مواد غذایی طبیعی، ارگانیک و تراریخته است. شهروندان باید بدانند ماهیت و طبیعت این محصولات چیست ؟ یعنی باید مطلع باشند که محصولات و مواد غذایی طبیعی است یا ترانس ژنیک. مردم حق انتخاب دارند. علم و اطلاع از ماهیت مواد غذایی در نتیجه برچسب زدن و اطلاعات راجع به محصول حاصل می شود.

س- این سخنان در منشور حقوق شهروندی و قوانین و مقررات چه جایگاهی دارد ؟

ج- در وهله نخست باید به این نکته اشاره کنیم که حق بر دانستن و حق برچسب زدن از جمله حقوق به رسمیت شناخته شده بشری و شهروندی است. هم در موازین حقوق بشر و هم در منشور حقوق شهروندی و هم در قوانین و مقررات داخلی به این موضوعات و مباحث اشاره شده و در وهله ثانی می توان یک اخطار حقوق شهروندی به مدیرانی داد که منشور حقوق شهروندی را نقض کرده اند. براساس ماده 69 منشور حقوق شهروندی: حق شهروندان است که از فرآیند وضع، تغییر و اجرای سیاست ها، قوانین و مقررات اقتصادی اطلاع داشته باشند و نظرات خود را به اطلاع مرجع تصویب کننده برسانند و با فاصله زمانی مناسب از اتخاذ تصمیمات متفاوت با سیاست ها و رویه های پیشین مطلع شوند تا بتوانند خود را برای وقوع تغییرات آماده کنند و پس از اتخاذ تصمیم و برای رعایت اصل شفافیت، شهروندان حق دارند با اطلاع رسانی عمومی از تصمیمات آگاهی یابند.

س- به خطر افتادن سلامت مواد غذایی و امنیت غذایی جامعه را ناشی از چه عامل یا عواملی می دانند ؟

ج- به نظر می رسد که سه عامل مهم در این زمینه تأثیر گذار است اول – فرهنگ بد تغذیه دوم – اهمال های مدیریتی و نظارتی و سوم - فقدان خلاقیت های پویا در تهیه و تولید مواد غذایی. لذا راهکار اساسی داشتن نگاهی جامع به همه ابعاد مسئله است. بر همین اساس بود که با تصویب برنامه چهارم و پنجم توسعه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی تشکیل شد تا در اینخصوص سیاستگذاری و برنامه ریزی نماید.

س- بنظر شما برنج های تولید شده یا وارداتی تراریخته غیر قابل مصرف است ؟

ج- من کارشناس این حوزه نیستم و صلاحیت اظهار نظر در این زمینه را ندارم. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مرجع اظهار نظر کارشناسی در این زمینه است، هر چند دستگاههای دیگری نظیر سازمان استاندارد، وزارت جهاد کشاورزی هم در این زمینه ها مسئولیت دارند اما تولیت امنیت و سلامت غذایی با وزارت بهداشت و مشخصاٌ سازمان غذا و داروست. یعنی فصل الخطاب اظهار نظرهای کارشناسی در زمینه امنیت و سلامت غذایی با سازمان غذا و داروست. اما اینجانب به عنوان معاون حقوق بشر وزارت دادگستری که وظیفه رصد موارد نقض حقوق بشر و حقوق شهروندی را بر عهده دارد در قبال اظهار نظرها و اقداماتی که حاصل نقض حقوق بشر و منشور حقوق شهروندی یا نتیجه اش منجر به نقض حقوق شهروندی می گردد مسئولم و باید اطلاع رسانی و موارد نقض حقوق بشر و حقوق شهروندی را به مقامات و دستگاههای ذیربط منعکس و مهمتر از اینها از طریق رسانه ها اطلاع رسانی نمایم.

از حقوق شهروندی آحاد جامعه است که از کیفیت مواد غذایی مورد استفاده اطلاع داشته باشند و این امر از طریق برچسب زدن حاصل می شود یا هر طریق دیگری که در نتیجه آن حقوق مصرف کننده تأمین گردد. امنیت غذایی یکی از قلمروهای مهم و اصلی امنیت ملی است.

روابط عمومی مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی